Ανακαλύφθηκε νερό στον αστεροειδή Δήμητρα

Αστρονόμοι εντόπισαν για πρώτη φορά ίχνη νερού γύρω από ένα σώμα στη ζώνη αστεροειδών, με τη μορφή πιδάκων ατμού που αναβλύζουν από τον αστεροειδή Δήμητρα. Πρόκειται για μία σημαντική ανακάλυψη αφού η περιεκτικότητα νερού στη συγκεκριμένη περιοχή έχει συνέπειες και στην κατανόησή μας για το σχηματισμό και την εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος.


Όταν το Ηλιακό Σύστημα δημιουργήθηκε πριν από 4.6 δισεκατομμύρια χρόνια θεωρείται πως οι κεντρικές του περιοχές, εκεί που σήμερα βρίσκονται οι εσωτερικοί πλανήτες δηλαδή, ήταν πολύ θερμές για να συγκρατήσουν μεγάλες ποσότητες νερού. Το νερό πιστεύεται πως μεταφέρθηκε αργότερα σε αυτούς τους πλανήτες, μέσω μίας παρατεταμένης περιόδου βομβαρδισμού από αστεροειδείς, πριν από 3.9 δισεκατομμύρια χρόνια.

Άλλα αρχέγονα σώματα στο Ηλιακό Σύστημα όπως οι κομήτες είναι γνωστό πως περιέχουν νερό, όπως επίσης και οι δορυφόροι πλανητών, ενώ υπήρχαν ενδείξεις για ύπαρξη νερού και στους αστεροειδείς, είναι όμως η πρώτη φορά που υπάρχει επιβεβαιωμένη παρατήρηση νερού σε αστεροειδή.

Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού διαστημικού παρατηρητηρίου Herschel, το οποίο ανίχνευσε τους υδρατμούς σε δύο διαφορετικές περιοχές της Δήμητρας. Οι παρατηρήσεις ξεκίνησαν το 2012, και επικεντρώθηκαν στις δύο περιοχές τον περασμένο Μάρτιο. Οι δύο αυτές περιοχές είναι 5% πιο σκούρες από τη μέση φωτεινότητα του πλανητοειδούς, γεγονός που σημαίνει πως απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία.

Το νερό μάλλον προέρχεται από απευθείας εξαέρωση κομματιών πάγου του αστεροειδούς που ήρθαν σε απευθείας επαφή με τις ακτίνες του Ήλιου. Ο πάγος ίσως «βγήκε» στην επιφάνεια έπειτα από την πρόσκρουση μετεωριτών στη Δήμητρα, που μπορεί να έξυσαν τμήματα του εδάφους της.

«Υπολογίζουμε πως παράγονται περίπου 6 κιλά υδρατμών το δευτερόλεπτο, κάτι που απαιτεί να υπάρχουν κάποιες πολύ μικρές περιοχές της Δήμητρας που να καλύπτονται από νερό», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής του προγράμματος Herschel, Λόρενς Ο’Ρουρκ.

Η Δήμητρα είναι το μεγαλύτερο αντικείμενο στη ζώνη των αστεροειδών (περιέχει το 20% της μάζας όλης της ζώνης), η οποία εκτείνεται μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία. Με διάμετρο 950 χιλιομέτρων είναι αρκετά μεγάλη ώστε να κατηγοριοποιείται ως πλανήτης-νάνος, όπως και ο Πλούτωνας.

Πολλές περισσότερες πληροφορίες για τη Δήμητρα θα προκύψουν από τη διαστημική αποστολή DAWN, η οποία αναμένεται να την προσεγγίσει σε περίπου ένα χρόνο. To σκάφος DAWN θα χαρτογραφήσει με μεγάλη λεπτομέρεια την επιφάνεια της Δήμητρας, ενώ θα παρακολουθήσει και τη μεταβολή με το χρόνο στη δραστηριότητα των πιδάκων υδρατμού που βρέθηκαν.

Οι νέες ανακαλύψεις δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Nature.

Η Δήμητρα εκτοξεύει στο Διάστημα υδρατμούς. Καλλιτεχνική απεικόνιση: MCCE/CNRS/Y.Gominet/B.Carry


Ιστορικά

Η Δήμητρα ανακαλύφθηκε το 1801 και έχει διάμετρο περίπου 950 χιλιομέτρων. Είναι ο μεγαλύτερος και πιο σφαιρικός αστεροειδής του ηλιακού μας συστήματος. Στις αρχές του 21ου αιώνα η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) αποφάσισε με βάση τα νέα δεδομένα που είχαν προκύψει να αλλάξει τα στάνταρτ για την κατηγοριοποίηση των κοσμικών σωμάτων.

Έτσι σώματα, όπως η Δήμητρα, που έχουν διαστάσεις πολύ μεγάλες για να θεωρούνται αστεροειδείς αλλά μικρές για κερδίζουν τον τίτλο του πλανήτη βαφτίστηκαν «πλανήτες νάνοι». Με βάση αυτή την απόφαση το 2006 ο Πλούτωνας υποβιβάστηκε και από «κανονικός» πλανήτης μπήκε στην κατηγορία των πλανητών-νάνων ξεσηκώνοντας μεγάλες αντιδράσεις στην επιστημονική κοινότητα αλλά και τους φίλους του Διαστήματος.

Το 1991 παρατηρήσεις στη Δήμητρα υπέδειξαν την πιθανή παρουσία νερού σε αυτή. Στη συνέχεια όμως δεν έγινε εφικτό να εντοπιστούν ίχνη νερού σε αυτή. 


Η πηγή και η… ζωή

Το ερώτημα που ζητά απάντηση τώρα είναι η προέλευση του νερού στη Δήμητρα. Η πρώτη θεωρία που έπεσε στο τραπέζι είναι και η πιο προφανής ότι δηλαδή ο πάγος που υπάρχει στην επιφάνεια του εξαχνώνεται, δηλαδή μετατρέπεται από στερεό σε αέριο. Αυτό συμβαίνει όταν ο αστεροειδής εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία. Μια δεύτερη εικασία των ειδικών είναι ότι στο εσωτερικό της Δήμητρας υπάρχει νερό σε υγρή μορφή το οποίο εκτοξεύουν στο Διάστημα με τη μορφή υδρατμών «ψυχρά» ηφαίστεια που υπάρχουν στον αστεροειδή. Δεν είναι το πρώτο σώμα στο ηλιακό μας σύστημα που εντοπίζονται… γκέιζερ.

Το φαινόμενο υπάρχει και στον Εγκέλαδο, τον παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου. Αν επιβεβαιωθεί η δεύτερη θεωρία ότι δηλαδή υπάρχει στο εσωτερικό της Δήμητρας νερό σε υγρή μορφή αυτό σύμφωνα με τους επιστήμονες θα σημαίνει ότι ο αστεροειδής σχηματίστηκε σε κάποιο απομακρυσμένο από τον Ήλιο σημείο του ηλιακού μας συστήματος και στη συνέχεια μετακινήθηκε στη ζώνη των αστεροειδών ανάμεσα στο Δία και τον Άρη.

Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει τώρα φιλοξενούσε στο παρελθόν κάποιες μικροβιακές μορφές ζωής ή ίσως αν υπάρχουν και τώρα εκεί κάποιες. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι είναι ακόμη πολύ πρόωρο να γίνει οποιαδήποτε σχετική εκτίμηση για αυτό το ζήτημα και αναμένουν με αγωνία πλέον την έλευση του Dawn στη Δήμητρα το 2015. 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου