Ελιξίριο νεότητας η πρωτεΐνη GDF11;

Τρεις νέες επιστημονικές έρευνες σε πειραματόζωα δίνουν νέες ελπίδες για το ξανάνιωμα των ηλικιωμένων με την χορήγηση, είτε μιας συγκεκριμένης νεανικής πρωτεϊνης, είτε απευθείας νεανικού αίματος. Αν αποδειχτεί ότι κάτι ανάλογο είναι εφικτό και στους ανθρώπους, τότε ανοίγει ο δρόμος για νέες θεραπευτικές τεχνικές.




Επιστήμονες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων η μεταδιδακτορική Λήδα Κατσιμπάρδη, ανακάλυψαν ότι μία πρωτεΐνη, που πέρυσι είχε δειχτεί ότι «ξανανιώνει» τις καρδιές γέρικων ποντικιών, έχει ανάλογη επίδραση στον εγκέφαλο και στους σκελετικούς μυς των πειραματόζωων.

Η εν λόγω πολλά υποσχόμενη πρωτεΐνη GDF11 (η οποία ρυθμίζει τη δραστηριότητα των βλαστικών κυττάρων αλλά μειώνεται με το πέρασμα του χρόνο) πρόκειται να δοκιμαστεί για πρώτη φορά σε ανθρώπους μέσα στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια, με την ελπίδα ότι θα έχει εξίσου ανανεωτική επίδραση σε ηλικιωμένους, αναστρέφοντας έτσι - σε ένα βαθμό τουλάχιστον - τις συνέπειες της γήρανσης (πιθανώς ακόμη και με την μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων που θα περιέχουν την εν λόγω πρωτεΐνη).

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τους καθηγητές Amy Wagers και Lee Rubin του Harvard's Department of Stem Cell and Regenerative Biology (HSCRB), έκαναν δύο ξεχωριστές δημοσιεύσεις στο κορυφαίο περιοδικό «Science».

Όπως έδειξαν τα πειράματα της πρώτης μελέτης, η έγχυση της πρωτεΐνης GDF11 (η οποία υπάρχει εξ αρχής τόσο στα ποντίκια, όσο και στους ανθρώπους) βελτίωσε αισθητά τις σωματικές ικανότητες των πειραματόζωων με ηλικία αντίστοιχη ενός 70-χρονου ανθρώπου. Οι μύες των γέρικων ποντικιών διπλασιάστηκαν και έγιναν όπως οι μύες των νεανικών ποντικιών, ενώ άντεξαν σε ένα τεστ σωματικής αντοχής σχεδόν διπλάσιο χρόνο (57 λεπτά, έναντι 35 λεπτών των γέρικων ποντικιών που δεν είχαν πάρει την πρωτεΐνη).

Οι ερευνητές έκαναν λόγο για ελπιδοφόρα ανακάλυψη που "δείχνει" προς μια πιο υγιή τρίτη ηλικία. Η κύρια ελπίδα είναι ότι η χορήγηση της συγκεκριμένης πρωτεΐνης σε προχωρημένη ηλικία κάποιου ανθρώπου θα επαναφέρει την ποσότητά της στα επίπεδά της που υπήρχαν κατά τη νεανική ηλικία, πράγμα που θα βοηθά στην μερική αποκατάσταση της μυικής και εγκεφαλικής λειτουργίας, επιτρέποντας στους ηλικιωμένους να ξανανιώνουν.

Η Δρ. Κατσιμπάρδη έπαιξε βασικό ρόλο στα πειράματα της δεύτερης μελέτης και διαπίστωσε ότι, χάρη στην πρωτεΐνη GDF11, υπήρξε τόσο αύξηση κατά 29% στα νευρωνικά βλαστικά κύτταρα, όσο και αύξηση 50% των αιμοφόρων αγγείων, καθώς και καλύτερη κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο των πειραματόζωων, με αποτέλεσμα - μεταξύ άλλων - να μπορούν πλέον να συλλαμβάνουν τις οσμές του περιβάλλοντος όπως ένα νεαρό ποντίκι.


Στις τρισδιάστατες αυτές εικόνες που ελήφθησαν με συνεστιακό μικροσκόπιο φαίνεται ότι τα αγγεία στον εγκέφαλο του αναζωογονημένου από το αίμα (μέσω παραβίωσης) ηλικιωμένου ποντικού (δεξιά) αυξάνονται σε όγκο σε σχέση με εκείνα στον εγκέφαλο ενός ηλικιωμένου ποντικού που δεν έχει λάβει το νεανικό αίμα και τα αγγεία του είναι μικρά και κατεστραμμένα (αριστερά).

Στην αριστερή εικόνα, που βασίστηκε σε μαγνητική τομογραφία, φαίνεται ότι στον εγκέφαλο ενός ποντικού 15 μηνών (ηλικιωμένου δηλαδή) η ροή του αίματος έχει μειωθεί, όπως συμβαίνει πάντα με την πάροδο του χρόνου. Στην δεξιά, ο εγκέφαλος του αναζωογονημένου από το αίμα μέσω της μεθόδου της παραβίωσης ηλικιωμένου ποντικού εμφανίζει αυξημένη ροή αίματος. 

Ο Lee Rubin δεν απέκλεισε ότι ένα νέο φάρμακο με βάση τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη θα μπορούσε μελλοντικά να δοκιμαστεί για τη βελτίωση της λειτουργίας των εγκεφαλικών νευρώνων. Ήδη οι δύο ερευνητικές ομάδες αναζητούν χρηματοδότες για να κάνουν την αναγκαία προκλινική προεργασία, προτού προχωρήσουν στις πρώτες κλινικές δοκιμές με ανθρώπους.

Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι ίσως μία και μόνη πρωτεΐνη, όπως η GDF11, είναι αρκετή για να αναστρέψει εν μέρει την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών λόγω γήρανσης και άνοιας. Αυτό μπορεί να επιβραδύνει και την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ και μάλιστα, πιθανώς, χωρίς να χρειαστεί καν να μειωθούν οι εγκεφαλικές «πλάκες» (όπως του βήτα αμυλοειδούς), που συσσωρεύονται και αποτελούν το κύριο σύμπτωμα της νόσου.

Η Δρ. Κατσιμπάρδη εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Βλαστικών Κυττάρων και Αναγεννητικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Με αυτή την ιδιότητά της, αυτή την εβδομάδα βρίσκεται στην Αθήνα, όπου θα δώσει ομιλίες σε σεμινάρια με αντικείμενο το ξανάνιωμα του εγκεφάλου των πειραματόζωων (την Τρίτη στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και την Τετάρτη στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών).

Ενέσιμες δόσεις πλάσματος

Mια τρίτη ξεχωριστή επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον καθηγητή νευρολογίας  Tony Wyss-Coray, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Nature Medicine», χορήγησαν σε ποντίκια μέσης έως τρίτης ηλικίας οκτώ ενέσιμες δόσεις πλάσματος αίματος (το αίμα χωρίς τα κύτταρά του), που είχαν πάρει από πολύ νεαρά ποντίκια.

Μετά από τρεις εβδομάδες, τα εγκεφαλικά κύτταρα των ηλικιωμένων ζώων είχαν 20% περισσότερους δενδρίτες (απολήξεις που μεταφέρουν μηνύματα μεταξύ των νευρώνων), σε σχέση με τα ποντίκια ίδιας ηλικίας που είχαν πάρει εικονικό φάρμακο (πλασέμπο). Επίσης εμφάνισαν νέες νευρωνικές συνδέσεις στον ιππόκαμπο, στην περιοχή του εγκεφάλου όπου οι μνήμες επεξεργάζονται και αποθηκεύονται. Τα ποντίκια που είχαν δεχτεί το νεανικό αίμα, παρουσίασαν σαφώς καλύτερη (της τάξης του 50%) επιδόσεις σε δύο δοκιμασίες μάθησης και μνήμης.

«Είμαστε υπερβολικά ενθουσιασμένοι για τις κλινικές δυνατότητες (σε ανθρώπους). Οι μελέτες δείχνουν ότι ο γερασμένος εγκέφαλος είναι εύπλαστος και μπορεί να ανακάμψει λειτουργικά και μάλιστα αυτό μπορεί να γίνει με πολύ απλό τρόπο, απλώς τροφοδοτώντας τον με νεανικό πλάσμα αίματος», δήλωσε ο Tony Wyss-Coray, η ομάδα του οποίου σχεδιάζει μία ανάλογη κλινική δοκιμή (θα αρχίσει έως το τέλος του έτους) σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ, για να διαπιστωθεί κατά πόσο θα βελτιωθεί η κατάστασή τους.

«Είναι ακόμη λιγάκι ανατριχιαστικό για πολλούς ανθρώπους, που μιλούν για βαμπίρ», παραδέχτηκε ο καθηγητής νευρολογίας. «Όμως, αρκεί να δώσει κανείς νεανικό αίμα σε ένα γέρικο ποντίκι και το ζώο γίνεται πιο έξυπνο από πριν. Απλώς, κανείς δεν το είχε κάνει μέχρι σήμερα. Οι γέρικοι εγκέφαλοι είναι σαν να ξαναφορτίζονται με το νεανικό αίμα», πρόσθεσε και ήδη ίδρυσε τη νέα εταιρεία βιοτεχνολογίας Alkahest για να αξιοποιήσει τις θεραπευτικές δυνατότητες που ανοίγει η νέα μέθοδος.

Άλλοι επιστήμονες εμφανίστηκαν πάντως, πιο επιφυλακτικοί και δήλωσαν ότι περιμένουν τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Μέχρι σήμερα, μόνο το φάρμακο ραπαμυσίνη και ο θερμιδικός περιορισμός έχει δειχτεί ότι μπορούν να επιβραδύνουν ή να αναστρέψουν εν μέρει τη γήρανση σε διάφορους ιστούς του σώματος.

Πηγές: eKriti, BHMA Science και Science Daily

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου