Τα αρμαντίλλο επιστρέφουν τη λέπρα που τους μετέδωσε ο άνθρωπος

Η λέπρα είναι μια αρχαία ασθένεια, η παλαιότερη που είναι γνωστό ότι σχετίζεται με ανθρώπους, με ενδείξεις της να εντοπίζονται σε τόπους ταφής στην Ινδία ήδη από το 2000 π.Χ.   





Είναι επομένως φυσικό να πιστεύουν πολλοί ότι η ασθένεια ανήκει στο παρελθόν. Οι πρόσφατες μελέτες του καθηγητή John Stewart Spencer από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο, στη Βραζιλία, όπου η ασθένεια είναι διαδεδομένη, δείχνουν ότι η λέπρα είναι πιο κοντά μας απ' όσο νομίζουμε. Η ασθένεια εμφανίζεται όλο και πιο πολύ στα αρμαντίλλο. Και καθώς η επαφή των ανθρώπων με τα μικρά αυτά θηλαστικά γίνεται όλο και πιο συχνή, η λέπρα επιστρέφει σε εμάς.   

Η λέπρα, η οποία ονομάζεται επίσης ασθένεια του Χάνσεν, προκαλείται από τη μόλυνση από το βακτήριο Mycobacterium leprae, προκαλώντας δερματικές βλάβες, νευρική βλάβη, παραμόρφωση και αναπηρία, οδηγώντας μεταξύ άλλων και σε κοινωνικό στιγματισμό. Η ασθένεια μεταδίδεται εύκολα μέσα από τον αέρα με βήξιμο και φτάρνισμα από άνθρωπο σε άνθρωπο.   

Τα συμπτώματα αναπτύσσονται αργά, σε διάστημα τριών έως επτά ετών μετά τη μόλυνση. Είναι σπάνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, με κατά μέσο όρο λιγότερες από 200 περιπτώσεις να έχουν διαγνωστεί ετησίως τα τελευταία 10 χρόνια, κυρίως σε άτομα που μετανάστευσαν από ξένες χώρες όπου η ασθένεια είναι διαδεδομένη. Η ασθένεια απαντάται κυρίως σε τροπικές χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδία, η Ινδονησία και άλλες χώρες της Αφρικής, της νοτιοανατολικής Ασίας και των νησιών του Ειρηνικού. Το 2016 υπήρχαν 214.783 νέες περιπτώσεις παγκοσμίως.   

Ένα μικρό αγόρι από τη Βραζιλία που έχει διαγνωσθεί με λέπρα.

Παρόλο που τα φάρμακα για τη θεραπεία είναι φθηνά και διατίθενται δωρεάν, η συχνότητα σε ορισμένες χώρες δεν μειώνεται. Οι βασικές αιτίες για τη συνέχιση των υψηλών επιπέδων παραμένουν η φτώχεια, η κακή υγιεινή και η διατροφή και η έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης για τη θεραπεία των διαγνωσμένων πριν από την εμφάνιση νευρικής βλάβης και αναπηρίας. Το Dasypus novemcinctus, θηλαστικό κοινώς γνωστό ως αρμαντίλλο, είναι ένα είδος το οποίο έχει εξαπλωθεί από τη Βόρεια, Κεντρική έως και τη Νότια Αμερική. Το είδος επέκτεινε την περιοχή του από το Μεξικό στο Τέξας γύρω στο 1850 και στη συνέχεια εξαπλώθηκε βόρεια και ανατολικά στις χώρες του Κόλπου των νότιων ΗΠΑ. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, μια άλλη ομάδα ζώων δραπέτευσε από αιχμαλωσία στην κεντρική Φλόριντα και εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την πολιτεία.   

Εκείνη περίπου την περίοδο, η δρ. Eleanor Storrs διαπίστωσε ότι τα αρμαντίλλο που μολύνθηκαν με λέπρα παρουσίασαν τις ίδιες δερματικές βλάβες και βλάβες νεύρων με τους ανθρώπους. Λίγο μετά από αυτό, η ίδια και η ομάδα της ανακάλυψαν ότι τα ζώα που ζούσαν στην άγρια φύση στο Τέξας και τη Λουιζιάνα μολύνθηκαν φυσικά από τον ιό. Η ανάλυση έδειξε ότι είχαν πιθανώς μολυνθεί από τη δεκαετία του 1960. Ακριβώς πώς έγινε αυτό, δεν είναι σαφές, αλλά μια θεωρία θέλει να έχουν μολυνθεί από το σκάψιμο σε μολυσμένο από ανθρώπους χώμα.   

Αρχικά, η ευαισθησία του αρμαντίλλο στη λέπρα έδωσε μια ώθηση στην επιστήμη και την ιατρική. Καθώς ήταν το μόνο ζώο, εκτός από τον άνθρωπο, στο οποίο τα βακτηρίδια μπορούσαν να απομονωθούν, τα αρμαντίλλο επέτρεψαν στους επιστήμονες να μελετήσουν τη λέπρα και πιθανές θεραπείες.   

Τώρα, υπάρχουν εκατομμύρια αρμαντίλλο στις νότιες ΗΠΑ, και οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν μαζί τους με διάφορους τρόπους. Τα ζώα χρησιμοποιήθηκαν για το δέρμα τους (τσάντες και παπούτσια), μερικά έγιναν κατοικίδια ζώα και φιλοξενήθηκαν σε ζωολογικούς κήπους, ενώ σε κάποιες περιοχές έγιναν ακόμη και μέρος του μενού μας.       

Στην αρχή ο άνθρωπος μετέδωσε στα ζώα αυτά την λέπρα, αλλά μετά τα
αρμαντίλλο άρχισαν να μας την επιστρέφουν.

Όλη αυτή η επαφή τελικά είχε συνέπειες. Το 2011, ο Dr. Richard Truman, από το Εθνικό Πρόγραμμα Ασθένειας του Χάνσεν στο Baton Rouge της Λουιζιάνα, δημοσίευσε μια μελέτη που δείχνει ότι το στέλεχος που μολύνει την πλειοψηφία των ζώων και των ανθρώπων ήταν πανομοιότυπο, υποδηλώνοντας ότι η ασθένεια ήταν μια ζωονοτική μόλυνση που μεταδίδονταν στον άνθρωπο.   

Το 2015, μια άλλη μελέτη από την ίδια ομάδα διαπίστωσε ότι ένας διαφορετικός τύπος στελέχους που υπήρχε μόνο στην κεντρική Φλόριντα προκάλεσε μια δεύτερη συσσώρευση κρουσμάτων σε αρμαντίλλο και ανθρώπους. Και οι δύο αυτές εκθέσεις προκάλεσαν τεράστια κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ οι άνθρωποι ήταν κάπως έκπληκτοι και ανήσυχοι για το γεγονός ότι αυτό το ζώο μεταδίδει στον άνθρωπο την παλαιότερη και μία από τις πιο φρικτές ασθένειες. Όμως ελάχιστα άλλαξαν στην επαφή ανθρώπων με το ζώο και δεν ελήφθησαν μέτρα.   

Δύο πράγματα ξεχωρίζουν για την περίπτωση της Βραζιλίας. Τα αρμαντίλλο είναι εγγενή στη Νότια Αμερική και η λέπρα, η οποία έφτασε για πρώτη φορά στη Βραζιλία πριν από 500 χρόνια από τους Ευρωπαίους εξερευνητές και μέσω του δουλεμπορίου από τη Δυτική Αφρική, έχει διαδοθεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Γνωρίζοντας αυτό, η ερευνητική ομάδα ήθελε να μάθει πόση ανθρώπινη επαφή υπήρχε με αρμαντίλλο στη Βραζιλία και αν αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μετάδοση λέπρας από αυτά τα ζώα όπως είχε δειχθεί στις νότιες ΗΠΑ.   

Η μελέτη επικεντρώθηκε σε ανθρώπους που ζουν σε μια αγροτική περιοχή στη δυτική πολιτεία Pará στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας. Οι άνθρωποι που ζουν εκεί συχνά έτρωγαν τα ζώα ως πηγή πρωτεΐνης. Επίσης υπήρχε πολλή αλληλεπίδραση ανθρώπων και ζώων: το 19 τοις εκατό κυνηγούσε τα ζώα στα δάση και το 65 τοις εκατό καθάριζε το κρέας για το μαγείρεμα ή έτρωγε αρμαντίλλο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η έρευνα έδειξε ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων είχαν μολυνθεί από τον M. leprae.   
Ένα εκπληκτικό ποσοστό της τάξης του 62 τοις εκατό των αρμαντίλλο που σκοτώθηκαν από κυνηγούς εμφάνισε σημάδια μόλυνσης, ποσοστό τρεις φορές υψηλότερο από ό, τι στο Τέξας και Λουιζιάνα. Το πιο σημαντικό είναι ότι μια ομάδα 27 ατόμων που έτρωγαν το κρέας τους πιο συχνά είχαν εμφανίσει 50% υψηλότερο ποσοστό στελεχών της λέπρας από άλλες ομάδες, υποδεικνύοντας ότι η αυξημένη κατανάλωση σχεδόν διπλασίασε τον κίνδυνο για την ασθένεια. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η λέπρα μεταδίδεται από τα ζώα σε ανθρώπους στη Βραζιλία, αλλά πως αρχικά ο άνθρωπος είχε φέρει την ασθένεια στο άγριο αυτό είδος.   

Το ευρύτερο μήνυμα σχετικά με αυτή το συμπέρασμα είναι ότι τα άγρια ζώα φιλοξενούν κάθε είδους ασθένεια που μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο, ιδιαίτερα όταν μπορεί να υπάρχει επαφή με αίμα ή όταν το κρέας τους γίνεται γεύμα. Αν και η λέπρα παραμένει μια ασθένεια που ανησυχεί λίγο τις Η.Π.Α., οι άνθρωποι πρέπει να φροντίζουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με τα αρμαντίλλο, γιατί αυτό που τους δώσαμε, τώρα μας το επιστρέφουν. 


Πηγές: 1, 2

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου