Αποκλειστική συνέντευξη παραχώρησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών Δρ Αλέξανδρος Ζαχαρίου. Ο Δρ. Ζαχαρίου απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την καμπάνια Mas Afora, τις στρεβλώσεις στην αγορά φωτοβολταϊκών, τα προβλήματα, τις δυνατότητες και προοπτικές του κλάδου.
Πώς ξεκίνησε η καμπάνια Mas Afora και ποια είναι η μέχρι στιγμής ανταπόκριση;
Α.Λ: Τον περασμένο Αύγουστο αντίθετα σε επιστημονικές εισηγήσεις αλλά και σε κάθε έννοια λογικής, αποφασίσθηκε να σταματήσει η αναπτυξιακή πορεία της αγοράς των φωτοβολταϊκών. Στην αγορά αυτή δραστηριοποιούνται σήμερα περισσότερες από 2000 εταιρείες, που συντηρούν άμεσα 20.000 και έμμεσα 30.000 εργαζομένους. Ο μόνος ίσως αναπτυσσόμενος κλάδος της οικονομίας στις μέρες μας, παράγει περισσότερο από 0,5% του ΑΕΠ της χώρας μας, προσφέροντας πολύπλευρο κοινωνικό, περιβαλλοντικό και δημοσιοοικονομικό όφελος αξιοποιώντας με την πλέον καθαρή τεχνολογία το εθνικό καύσιμο της χώρας μας, τον ήλιο.
Σε μία στιγμή όπου καλούμαστε όλοι να αφήσουμε πίσω λάθη, αστοχίες, κεκτημένα και περιοριστικές αγκυλώσεις, και να ξαναβάλουμε την Ελλάδα μας σε δρόμους συλλογικής ανάπτυξης και προόδου, πιστεύουμε ότι ΜΑΣ αφορά να διαφυλάξουμε τις προοπτικές που μας προσφέρει ο ήλιος, σε προσωπικό, τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο.
Έτσι ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία του ΣΕΦ, που σκοπό έχει να αναδείξει τα πολύπλευρα οφέλη που χάνονται από τέτοιου είδους περιορισμούς, και τα οποία αναμφίβολα επηρεάζουν όχι μόνο τους χιλιάδες εργαζομένους στον κλάδο, την ευρύτερη κοινωνία, το περιβάλλον μας, τα δημόσια έσοδα αλλά και τις προσπάθειες που γίνονται από την κυβέρνηση και φορείς για την προσέλκυση και ενίσχυση άμεσων επενδύσεων.
Πρώτος στόχος της προσπάθειας μας ήταν να ενημερώσουμε και να ενεργοποιήσουμε την ιδιαίτερα μεγάλη ομάδα επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται έμμεσα και άμεσα με την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, αναδεικνύοντας τις συνέπειες που έχουν οι όποιες πολιτικές αποφάσεις.
Δεύτερος στόχος ήταν να δείξουμε ότι οι συνέπειες αυτές δεν περιορίζεται μόνο στα συμφέροντα κάποιων επιχειρηματιών ή στην επίτευξη των όποιων δημοσιο-οικονομικών στόχων ή μνημονιακών δεσμεύσεων, αλλά αφορά μία πολύ μεγάλη μερίδα της κοινωνίας μας, η οποία βλέπει να περιορίζεται η μόνη ίσως αναπτυσσόμενη αγορά της χώρας μας.
Με μεγάλη μας χαρά βλέπουμε ότι ακόμα και με την επικρατούσα αρνητική ψυχολογία, ο κόσμος έχει ήδη μία πολύ δυναμική συμμετοχή, με περισσότερους από 22.000 επισκέπτες στην ιστοσελίδα www.mas-afora.gr και με χιλιάδες επώνυμες αποστολές αιτήματος επανεξέτασης των συγκεκριμένων αποφάσεων προς τον Πρωθυπουργό.
Η καμπάνια είναι ανοιχτή σε οποιονδήποτε τον ενδιαφέρει η αξιοποίηση του ηλίου και η διασφάλιση των προοπτικών που προσφέρει η αγορά αυτή για την κοινωνία, το περιβάλλον και τη χώρα μας. Βλέπουμε όμως μέσα από τα μηνύματα των συμμετεχόντων ότι στην καμπάνια συμμετέχουν κριτικά σκεπτόμενοι πολίτες που αναζητούν τρόπους ώστε οι λιγοστές προοπτικές που έχουν απομείνει στην χώρα μας για ένα καλύτερο αύριο να μην χάνονται από αστοχίες ή αντιλήψεις του χθες.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα κύρια προβλήματα ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών στη χώρα μας, πέραν των τελευταίων αποφάσεων της ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ;
Α.Λ: Η ανάπτυξη της αγοράς ΑΠΕ στην Ελλάδα έχει ακολουθήσει κατά τα τελευταία χρόνια σταθερά ανοδική πορεία χάρη στο σύστημα εγγυημένων τιμών και τις επιχορηγήσεις κεφαλαίου που θεσμοθέτησε η Πολιτεία ως κίνητρα, κυρίως από το 2006. Ανασταλτικούς παράγοντες στην προσπάθεια ανάπτυξης των ΑΠΕ αποτέλεσαν οι πολύπλοκες αδειοδοτικές διαδικασίες, οι αδυναμίες στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και η έλλειψη σχετικού χωροταξικού πλαισίου με αποτέλεσμα η σημερινή εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ να υπολείπεται ακόμα σημαντικά του δυναμικού της χώρας.
Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος είναι το πρόβλημα της χρηματοδότησης, κυρίως από την πλευρά του ΛΑΓΗΕ για την έγκαιρη εξόφληση των παραγωγών ενέργειας (από ΑΠΕ αλλά και συμβατικές πηγές). Αυτό είναι και το κύριο επιχείρημα του ΥΠΕΚΑ για την επιβολή των μέτρων που αποφασίστηκαν πρόσφατα όμως οι λύσεις βρίσκονται στον εξορθολογισμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, του τρόπου υπολογισμού της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ), του περίφημου ΕΤΜΕΑΡ (τέλους για την ενίσχυση των ΑΠΕ) και την αξιοποίηση μηχανισμών ενίσχυσης του ειδικού λογαριασμού για τις ΑΠΕ και όχι σε παράλογα έκτακτα μέτρα.
Ένας άλλος λόγος καθυστέρησης στην υλοποίηση των έργων είναι ο συνωστισμός στα αιτήματα όρων σύνδεσης. Η πληθώρα των αιτημάτων έχει προκαλέσει ένα θεωρητικό κορεσμό των δικτύων, που δεν επιτρέπει την υλοποίηση νέων επενδύσεων, που έχουν δυνατότητα χρηματοδότησης. Για τη λύση αυτού του προβλήματος ο ΣΕΦ έχει προτείνει την επέκταση του μέτρου κατάθεσης εγγυητικής επιστολής σε όλες τις κατηγορίες έργων.
Το κόστος των φωτοβολταϊκών έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, οι εγγυημένες τιμές έχουν πλέον προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της αγοράς κι έτσι η περεταίρω ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών είναι σήμερα πιο συμφέρουσα από ποτέ. Το Υπουργείο έχει κάθε λόγο να βοηθήσει αυτή την ανάπτυξη και όχι να την αναστείλει.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα κίνητρα πίσω από τις πρόσφατες αποφάσεις του ΥΠΕΚΑ για τις ΑΠΕ, δεδομένου ότι έχουν τύχει πολύ αρνητικής υποδοχής από το σύνολο σχεδόν των επενδυτών που εμπλέκονται με τον κλάδο;
Α.Λ: Σύμφωνα με το υπουργείο, το έλλειμμα στον Ειδικό Λογαριασμό εξαιτίας χρόνιων προβλημάτων και εσφαλμένου σχεδιασμού, οι στρεβλώσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο, οι κακοί υπολογισμοί και η σημαντική απόκλιση των πραγματικών μεγεθών και εκτιμήσεων για τον υπολογισμό του Ειδικού Τέλους (ΕΤΜΕΑΡ), αλλά και οι οφειλές των εταιρειών Energa και Hellas Power, που παραμένουν δεσμευμένες σε λογαριασμούς, είναι οι λόγοι που έφτασαν την αγορά στο όριο της κατάρρευσης και οδήγησαν το Υπουργείο να αποφασίσει την αναστολή της αδειοδότησης νέων φωτοβολταϊκών πάρκων, αλλά και την επιβολή της έκτακτης εισφοράς σε λειτουργούντα έργα ή νέα έργα με συμβόλαια για υψηλές εγγυημένες τιμές.
Γεγονός είναι ότι η ανάπτυξη της αγοράς φωτοβολταϊκών τα τελευταία χρόνια ήταν ταχύτερη από την αναμενόμενη κι αυτό οφείλεται στη ραγδαία πτώση του κόστους του εξοπλισμού, που δε συνοδεύτηκε έγκαιρα από την ανάλογη προσαρμογή των εγγυημένων τιμών πώλησης του παραγόμενου ρεύματος.
Οι απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις και η πολιτική αστάθεια του τελευταίου έτους δε βοήθησε στο να ληφθούν έγκαιρα τα απαραίτητα μέτρα με αποτέλεσμα να γίνουν βίαιες αλλαγές που πλήττουν την αγορά και δε λύνουν τα προβλήματα.
Όταν όμως όλα αυτά τα μέτρα που λαμβάνονται δε βοηθούν στην αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αλλά απλά οδηγούν έναν από τους λίγους κλάδους που κατάφερνε να αναπτύσσεται εν μέσω κρίσης στην καταστροφή, η αίσθηση που δημιουργείται είναι ότι τα κίνητρα ήταν διαφορετικά.
Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών δεν είναι πλέον μια μικρή ομάδα γραφικών οραματιστών, που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα με υψηλό κόστος εκμεταλλευόμενοι την ηλιακή ακτινοβολία. Η εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών σήμερα ευθύνεται για ένα πολύ σημαντικό τμήμα της ηλεκτροπαραγωγής της χώρας, το οποίο μάλιστα δεν ελέγχεται κεντρικά από κάπου αλλά προκύπτει από ένα μεγάλο πλήθος επενδυτών.
Πέρα από τα λάθη και τις αστοχίες της κυβερνητικής πολιτικής για τις ΑΠΕ, εντοπίζετε ευθύνες στους επενδυτές και τους παραγωγούς για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος της καθαρής ενέργειας;
Α.Λ: Η ανάπτυξη του κλάδου των φωτοβολταϊκών δεν προέκυψε από παράνομες πράξεις. Οι επενδυτές και παραγωγοί ακολούθησαν τη νομοθεσία και μάλιστα μέσα από μια δαιδαλώδη διαδικασία κι αξιοποίησαν τα κίνητρα που έδωσε η Πολιτεία. Ήταν αποκλειστικά ευθύνη της Πολιτείας να προσαρμοστούν τα κίνητρα στα δεδομένα της αγοράς ώστε να μην προκαλέσουν το υπερβολικό ενδιαφέρον επενδυτών.
Είναι εφικτή η αναθεώρηση προς τα πάνω των στόχων για τα φωτοβολταϊκά στη χώρα μας ως το 2020;
Α.Λ: Ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς δείχνει ότι ο στόχος του 2014 θα επιτευχθεί μέχρι το τέλος του 2013. Αν θεωρήσουμε ότι η ετήσια αγορά κινείται κατά μέσο όρο στα 600MWp/χρόνο, η επιβάρυνση του ειδικού λογαριασμού θα μειώνεται κάθε χρόνο και θα φτάσει τα 30 εκ. € το 2015 ενώ οι εταιρίες του κλάδου θα κάνουν έναν ετήσιο κύκλο εργασιών της τάξεως του 1 δις €, εισφέροντας 70 εκ. € σε ΦΠΑ και 20 εκ. € σε φόρους εισοδήματος.
Οι νέοι παραγωγοί θα συνεισφέρουν κι αυτοί στην εθνική οικονομία με άλλα 25 εκ. € σε φόρους ενώ θα διατηρούνται 25.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας το οποίο σημαίνει αποφυγή δαπάνης 100 εκ. € σε επιδόματα ανεργίας, 300 εκ. € σε ασφαλιστικές εισφορές και 100 εκ. € από φόρο εισοδήματος.
Για την αγορά ηλεκτρισμού, η διείσδυση των φωτοβολταϊκών στο δίκτυο θα μειώσει την Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) κατά 2,5€/MWh, ένα όφελος το οποίο θα πρέπει να εισπράττει ο τελικός καταναλωτής.
Από το 2015 και μετά, οι νέες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, όπως έδειξε και σχετική μελέτη του ΑΠΘ για λογαριασμό του ΣΕΦ, δε θα δημιουργούν καμία επιπλέον επιβάρυνση στον Ειδικό Λογαριασμό. Επομένως, ναι, η αύξηση του στόχου είναι απαραίτητη και απόλυτα εφικτή, χωρίς επιπλέον επιβάρυνση των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος.
Αντίθετα, θα προκύψουν σημαντικά οφέλη για την εθνική οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Πού εντοπίζετε την ευθύνη για τη στρεβλή λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ενέργειας και τη δαιμονοποίηση των φωτοβολταϊκών;
Α.Λ: Η έλλειψη αντανακλαστικών του ΥΠΕΚΑ για την αναπροσαρμογή των κινήτρων σε μια εξαιρετικά δυναμική αγορά όπως αυτή των φωτοβολταϊκών αλλά και τα εγγενή προβλήματα στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που γίνεται πιο στρεβλός όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα, είναι οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν στη δαιμονοποίηση του κλάδου.
Είστε αισιόδοξος για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών στην ελληνική αγορά δεδομένων των προβλημάτων που παρουσιάζονται;
Α.Λ: Μέσα σε ένα εξαιρετικά δυσμενές οικονομικό περιβάλλον αλλά και τις απανωτές και αιφνίδιες νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν στον κλάδο των φωτοβολταϊκών, είναι δύσκολο να κάνει κανείς ασφαλείς προβλέψεις για το μέλλον της αγοράς. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι η ανάπτυξη των ΑΠΕ και των φωτοβολταϊκών ειδικότερα, είναι μονόδρομος για την ενεργειακή ανάπτυξη, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα με τόσο πλούσιο ηλιακό δυναμικό. Με σύμμαχο την τεχνολογία και τη συνεχή μείωση του κόστους του εξοπλισμού θα μπορέσουμε να αυξήσουμε σημαντικά τους μεσο-μακροπρόθεσμους στόχους και να επιτρέψουμε στην αγορά να συνεχίσει την ανοδική της πορεία.
Είναι σαφές ότι η σημερινή εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ αλλά και οι στόχοι που έχουν τεθεί από την Πολιτεία για το 2020 υπολείπονται σημαντικά του πραγματικού δυναμικού της χώρας, ενώ η ενίσχυση των διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες θα μπορούσαν να κάνουν την Ελλάδα έναν από τους βασικούς προμηθευτές πράσινης ενέργειας της Ευρώπης.
Πηγή
