Υποβαθμισμένα σχεδόν τα μισά συστήματα που είναι κρίσιμα για τη σταθερότητα του πλανήτη

Σχεδόν οι μισές από τις διεργασίες που είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της σταθερότητας του πλανήτη, έχουν υποβαθμιστεί επικίνδυνα από την ανθρώπινη δραστηριότητα.





Αυτή είναι η άποψη μιας διεθνούς ομάδας 18 ερευνητών, που παρέχει νέα στοιχεία για σημαντικές αλλαγές σε τέσσερα από τα εννέα συστήματα, τα οποία ρυθμίζουν την προσαρμοστικότητα της Γης. 

Ένα από τα συστήματα, που έχουν επηρεαστεί σοβαρά, είναι ο κύκλος αζώτου – φωσφόρου, ο οποίος είναι απαραίτητος σε όλες τις μορφές ζωής και είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για την παραγωγή τροφίμων, όσο και για τη διατήρηση του νερού καθαρού.

«Οι άνθρωποι εξαρτώνται από τα τρόφιμα και η παραγωγή τροφίμων εξαρτάται από το καθαρό νερό», σημειώνει η καθηγήτρια Elena Bennett της Σχολής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου McGill, η οποία συνέβαλε στη μελέτη με έρευνα για τον κύκλο αζώτου – φωσφόρου. 

«Αυτά τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι βρίσκεται σε κίνδυνο η ικανότητά μας τόσο να παράγουμε επαρκή τρόφιμα στο μέλλον, όσο και να έχουμε καθαρό νερό για να πίνουμε και να κολυμπάμε».

Η έρευνα, η οποία καθορίζει νέα πλανητικά όρια (τα οποία αντιπροσωπεύουν τα κατώτατα όρια ή τα σημεία καμπής, πέραν των οποίων θα υπάρξει μη αναστρέψιμη και απότομη περιβαλλοντική αλλαγή) δημοσιεύθηκε στα μέσα του μήνα στο περιοδικό Science. 

Σε αυτήν επισημαίνεται ότι οι αλλαγές στο κλίμα της Γης, την ακεραιότητα της βιόσφαιρας (μια έννοια που καλύπτει την απώλεια της βιοποικιλότητας και την εξαφάνιση ειδών) και το εδαφικό σύστημα (μέσω της αποψίλωσης των δασών, για παράδειγμα) αντιπροσωπεύουν έναν κίνδυνο για τη σημερινή και τις μελλοντικές κοινωνίες. Η τέταρτη διαδικασία που έχει υποστεί σημαντική υποβάθμιση είναι ο κύκλος αζώτου – φωσφόρου, η οποία επηρεάζει τόσο το νερό που πίνουμε, όσο και την ικανότητά μας να παράγουμε τρόφιμα.

Υπάρχουν δύο ζητήματα που σχετίζονται με την κατάσταση του κύκλου φωσφόρου – αζώτου. Αμφότερα τα στοιχεία είναι απαραίτητα για τη χλωρίδα και την πανίδα. Ωστόσο, ένα από τα προβλήματα είναι ότι τα αποθέματα φωσφόρου, ο οποίος χρησιμοποιείται ως λίπασμα στις καλλιέργειες και τους χλοοτάπητες, είναι περιορισμένα και γεωπολιτικά συγκεντρωμένα. Σχεδόν το 90% όλων των γνωστών αποθεμάτων φωσφόρου εντοπίζονται σε μόλις τρεις χώρες: η συντριπτική πλειοψηφία είναι στο Μαρόκο, με την Κίνα και την Αλγερία να ακολουθούν.

Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι η περίσσεια φωσφορούχων λιπασμάτων που απορρέουν από τις καλλιέργειες και τους χλοοτάπητες σε γειτονικές λίμνες, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον νερό. Κι αυτό, διότι μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδια ανάπτυξη αλγών, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν την παρακμή ή το θάνατο άλλων οργανισμών της λίμνης και να παράξουν τοξίνες, που είναι επικίνδυνες για τους ανθρώπους ή τα ζώα που κολυμπούν στη λίμνη ή πίνουν νερό από αυτή.


«Οι άνθρωποι εξαρτώνται από τα τρόφιμα και η παραγωγή τροφίμων εξαρτάται από το καθαρό νερό», σημειώνει η καθηγήτρια Elena Bennett της Σχολής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου McGill.


«Περίπου μισό εκατομμύριο κάτοικοι της πόλης του Toledo ανακάλυψαν το περασμένο καλοκαίρι ότι το νερό της βρύσης τους είχε ρυπανθεί με μια τοξίνη που ονομάζεται μικροκυστίνη. Και το 2007, η κυβέρνηση του Quebec δήλωσε ότι περισσότερες από 75 λίμνες επηρεάστηκαν από τοξίνες που παράγουν οι κυανοπράσινες άλγες», αναφέρει η καθηγήτρια Bennett. «Τέτοιου είδους προβλήματα είναι πιθανό να γίνουν πολύ πιο συχνά. Θα δούμε περισσότερες λίμνες κλειστές, θα πρέπει να πληρώσουμε περισσότερα για να καθαρίσουμε το νερό μας και θα αντιμετωπίσουμε προσωρινές καταστάσεις, στις οποίες το νερό μας δεν θα καθαρίζεται ή δεν θα πίνεται, όλο και συχνότερα. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ξεπεράσει αυτό το πλανητικό όριο. Δεν είναι καλό πράγμα για κανέναν μας».

Η καθηγήτρια Elena Bennett, της Σχολής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου McGill, συμμετείχε στην ανάπτυξη νέων εκτιμήσεων για τους κύκλους φωσφόρου και αζώτου, ενός από τα τέσσερα βασικά πλανητικά όρια, τα οποία οι επιστήμονες πιστεύουν ότι έχουν ξεπεραστεί.

Βασικά σημεία:

(1) Η έννοια των πλανητικών ορίων επικαιροποιήθηκε με νέες εκτιμήσεις και ποσοτικούς προσδιορισμούς.

(2) Η κλιματική αλλαγή και η ακεραιότητα της βιόσφαιρας προσδιορίστηκαν ως βασικά πλανητικά όρια. Η σημαντική μεταβολή οποιουδήποτε από αυτά τα «βασικά όρια» θα «οδηγήσει το Γήινο Σύστημα σε μια νέα κατάσταση».

(3) Τέσσερα όρια εκτιμάται ότι έχουν ξεπεραστεί, θέτοντας την ανθρωπότητα σε μια ζώνη κινδύνου: η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της ακεραιότητας της βιόσφαιρας (απώλεια βιοποικιλότητας και εξαφάνιση ειδών), η αλλαγή του εδαφικού συστήματος, οι τροποποιημένοι βιογεωχημικοί κύκλοι (χρήση λιπασμάτων – φωσφόρος και άζωτο).

(4) Η υπέρβαση των ορίων αυξάνει τους κινδύνους, για τη σημερινή και τις μελλοντικές κοινωνίες, της αποσταθεροποίησης του Γήινου Συστήματος – πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις εδάφους, ωκεανών, ατμόσφαιρας, καλυμμάτων πάγου, ζωής και ανθρώπων.

(5) Το διεθνώς συμφωνημένο ανώτερο κλιματικό όριο των 2 βαθμών βρίσκεται πέρα από το όριο της κλιματικής αλλαγής, γεγονός το οποίο καθιστά τους 2 βαθμούς έναν επικίνδυνο στόχο για την ανθρωπότητα, και ως εκ τούτου ένα απόλυτο ελάχιστο στόχο για τις παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για το κλίμα.

Ποια είναι τα πλανητικά όρια;

1. Η κλιματική αλλαγή

2. Η μεταβολή της ακεραιότητας της βιόσφαιρας (απώλεια βιοποικιλότητας και εξαφάνιση ειδών).

3. Η μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος

4. Η αύξηση της οξύτητας του νερού των ωκεανών

5. Οι βιογεωχημικές ροές (κύκλοι του φωσφόρου και του αζώτου)

6. Η αλλαγή του εδαφικού συστήματος (για παράδειγμα, η αποψίλωση των δασών)

7. Η χρήση του γλυκού νερού

8. Το ατμοσφαιρικό φορτίο αερίων ρύπων (μικροσκοπικά σωματίδια στην ατμόσφαιρα που επηρεάζουν το κλίμα και τους ζωντανούς οργανισμούς).

9. Η εισαγωγή νέων ουσιών (π.χ. οργανικοί ρύποι, ραδιενεργά υλικά, νανοϋλικά και μικρο-πλαστικά).



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου