Μυϊκές θλάσεις και αντιμετώπιση (video)

Κατά τη διάρκεια μιας σωματικής άσκησης, ειδικά αν εκτελεστεί μια απότομη κίνηση είναι δυνατόν να αισθανθεί κανείς ένα ξαφνικό πόνο. Αν ο τραυματισμός αφορά έναν μυ, πρόκειται για μυϊκή θλάση.




Ο όρος μυϊκή θλάση (muscle strain) είναι κάπως αυθαίρετος και εννοεί οποιονδήποτε τραυματισμό γίνεται στις ίνες ενός μυός (θλάση σημαίνει χτύπημα). Οι πιο συχνές θλάσεις είναι των μυών των κάτω άκρων, όπως η θλάση των μηριαίων μυών, και η θλάση της γαστοκνημίας (γάμπα). Οι ποδοσφαιριστές, οι δρομείς και γενικώς οι αθλητές έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν θλάσεις.

Οι υπερβολικές απαιτήσεις από έναν μυ μπορεί να προκαλέσουν κάκωση (θλάση). Είναι επίσης γνωστό και ως τράβηγμα. Η θλάση είναι συχνή στους αθλητές διότι δεν υποπίπτει στην αντίληψη παρά μόνο αν είναι υψηλού βαθμού.

Οι θλάσεις συμβαίνουν πιο συχνά στη περιοχή του μυοτενοντίου τμήματος (εκεί που συνδέεται ο μυς με τον τένοντα) και λιγότερο στην κύρια μάζα του μυός.

Η υπερέκταση ή υπερκόπωση μιας συγκεκριμένης περιοχής του σώματος σας μπορεί να προκαλέσει μικρές κακώσεις των μυών. Ο μυς δε χάνει τη δύναμη του, αλλά πονάει.

Μία πιο σοβαρή κάκωση μπορεί να συμβεί, όταν κάποιες από τις ίνες του μυός κόβονται προκαλώντας έτσι τη συστολή και την εσωτερική αιμορραγία του μυός – ο μυς μπορεί να κοπεί, να πάθει δηλαδή μερική ή σε κάποιες περιπτώσεις, ολική ρήξη.



Μία από τις πιο συνηθισμένες κακώσεις συμβαίνει στην ομάδα μυών στο πίσω μέρος του μηρού (στους δικέφαλους), ιδιαίτερα στα άτομα που τρέχουν ή κάνουν θαλάσσιο σκι.

Οι δικέφαλοι των ποδιών σας επιτρέπουν να λυγίζεται το γόνατο και να εκτείνεται το μηρό σας, κινήσεις που χρησιμοποιούνται στο τρέξιμο. Πόνος ή αδυναμία του μυός στο πίσω μέρος του μηρού μπορεί να υποδηλώνει τραυματισμό στους δικέφαλους.

Ο δεύτερος συνηθισμένος τραυματισμός μυών είναι το τράβηγμα των προσαγωγών. Όταν παθαίνετε τράβηγμα στους προσαγωγούς, οι τένοντες και οι μύες στη βουβωνική χώρα, όπως οι κάτω κοιλιακοί και πυελικοί μύες και οι μύες του ποδιού, μπορεί να τεντωθούν ή να κοπούν. Αυτό μπορεί να προκληθεί από συνεχόμενη χρήση ή από έναν τραυματισμό και να προκαλεί πόνο και μυϊκούς σπασμούς στη βουβωνική περιοχή.

Σημεία και συμπτώματα
• Τοπικός πόνος, όταν γίνεται ο τραυματισμός, ο οποίος ακολουθείται από ευαισθησία και πιθανό πρήξιμο.
• Δυσκαμψία ή ευαισθησία μία ημέρα μετά από υπερκόπωση των μυών σε κάποια περιοχή του σώματος.
• Ανικανότητα χρήσης του μυός.

Προφανώς, τα συμπτώματα εξαρτώνται από το βαθμό σοβαρότητας του τραυματισμού.


Πόσο σοβαρή είναι η μυϊκή κάκωση;

Οι μυϊκές κακώσεις ανταποκρίνονται συνήθως καλά στην ξεκούραση και σε απλά μέτρα προσωπικής φροντίδας. Ωστόσο, αν υποπτεύεστε ρήξη μυός ή κάταγμα οστού, ή αν ο πόνος επιμένει για περισσότερες από μερικές ημέρες, επισκεφθείτε ένα γιατρό.

Στην πλειονότητα των θλάσεων ο μηχανισμός είναι απότομη διάταση του μυός η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την υπερφόρτιση και ρήξη (μερική ή ολική) των ινών του. Στις περιπτώσεις που έχουμε ζημιά στον μυ από κατευθείαν χτύπημα διευκρινίζουμε οτι πρόκειται για θλάση από τοπική πλήξη (contusion).

Οι θλάσεις κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την βαρύτητά τους. Η εκτίμηση της βαρύτητας με απλή κλινική εξέταση είναι θέμα εμπειρίας. Η τελική, ξεκάθαρη κατηγοριοποίηση είναι ωστόσο δυνατή μόνο με την βοήθεια κάποιας απεικονιστικής εξέτασης (υπερηχογράφημα/sonography, μαγνητική τομογραφία/MRI). 

Στις θλάσεις 1ου βαθμού υπάρχει διάταση του μυός χωρίς ορατή ρήξη των μυικών ινών. Στον υπέρηχο βλέπουμε συνήθως μόνο ένα οίδημα στην περιοχή. Την θλάση 1ου βαθμού συχνά την ονομάζεται «τράβηγμα».

Η θλάση 2ου βαθμού είναι ρήξη των μυϊκών ινών σε ένα τμήμα του μυός. Η μεγάλη πλειονότητα των μυϊκών θλάσεων είναι 2ου βαθμού. Η διαφορά ανάμεσα σε μια εντοπισμένη θλάση στην οποία έχουν ραγεί λίγες μόνο ίνες ενός μυός και μιας θλάσης στην οποία σχεδόν τα 2/3 του μυός έχουν κοπεί είναι τεράστια. Ωστόσο και οι δυο ονομάζονται θλάσεις 2ου βαθμού.

Η θλάση 3ου βαθμού είναι ολική ρήξη του μυός και συμβαίνει σπάνια.

Σε βάθος χρόνου, πολλές θλάσεις μυών είναι δυνατό να δημιουργήσουν επασβεστώσεις από τα αιματώματα που έχουν αναπτυχθεί στη περιοχή. Τα παραπάνω είναι εμφανή στις ακτινογραφίες και δηλώνουν ότι κάποτε υπήρξε τραύμα στη περιοχή.



Η μεγάλη πλειονότητα των μυϊκών θλάσεων είναι 2ου βαθμου και αυτό την καθιστά μια πολύ πλατιά και ασαφή κατηγορία. Η διαφορά ανάμεσα σε μια εντοπισμένη θλάση στην οποία έχουν ραγεί λίγες μόνο ίνες ενός μυός και μιας θλάσης στην οποία σχεδόν τα 2/3 του μυός έχουν κοπεί είναι τεράστια. Ωστόσο και οι δυο ονομάζονται θλάσεις 2ου βαθμού.

Γι' αυτό προσπαθούμε να υποκατηγοριοποιούμε τις θλάσεις 2ου βαθμού με βάση την βαρύτητά τους. Μπορούμε να κρίνουμε το μέγεθος της ζημίας στον απεικονιστικό έλεγχο (μετρήσιμο σε εκατοστά), ενώ ρόλο παίζει η ανατομική θέση, η έκταση του περιβάλλοντος αιματώματος κλπ. Αυτοί οι συμπληρωματικοί παράγοντες είναι καθοριστικοί για το είδος της θεραπείας που θα ακολουθήσουμε και την πρόβλεψη του χρόνου αποκατάστασης.

Οι περισσότερες θλάσεις παρατηρούνται σε μυς μεγάλου μήκους οι οποίοι διασχίζουν δύο αρθρώσεις όπως οι οπίσθιοι μηριαίοι (δικέφαλος μηριαίος / biceps femoris, ημιτενοντώδης / semitendinosus) και ο τετρακέφαλος (quadriceps). Επόμενες σε συχνότητα είναι οι θλάσεις των προσαγωγών (hip adductors) και του γαστροκνημίου (gastrocnemius - gastroc strain).


Θεραπεία

Αμέσως μετά τον τραυματισμό εφαρμόζουμε τις αρχές του R.I.C.E. (Rest - Ice – Compression - Elevation / ακινητοποίηση - παγοθεραπεία - συμπίεση - ανύψωση του μέλους). Η πρώτη αυτή περίοδος προφύλαξης είναι σημαντική γιατί οι μελέτες έχουν δείξει ότι η ακινητοποίηση κατά το πρώτο αυτό στάδιο φαίνεται να μειώνει την έκταση του ουλώδους ιστού και την συχνότητα υποτροπών στο μέλλον.

Τοποθετήστε πάγο ή κρύες κομπρέσες στην τραυματισμένη περιοχή για περίπου 20 λεπτά τη φορά, αρκετές φορές την ημέρα, κατά τις πρώτες 48 ώρες μετά τον τραυματισμό. Μπορείτε να προλάβετε ή να μειώσετε το πρήξιμο κρατώντας το χτυπημένο άκρο ψηλά και χρησιμοποιώντας πίεση, όπως, π.χ., με τη βοήθεια ενός ελαστικού επιδέσμου. Μην το δέσετε σφιχτά. Προσπαθήστε να μη χρησιμοποιείτε τον τραυματισμένο μυ, μέχρι να υποχωρήσει ο πόνος.

Για την ανακούφιση από μυϊκούς σπασμούς, ελαφρές θλάσεις και διαστρέμματα, τοποθετήστε πάγο κατά διαστήματα για 24 με 72 ώρες.

Στην περίοδο αυτή η φυσιοθεραπευτική αγωγή έχει σαν στόχο την αποσυμφόρηση της περιοχής από το αιμάτωμα / οίδημα με τεχνικές λεμφικής παροχέτευσης (lymph drainage) και την βελτίωση της κινητικότητας με τοπική υποστήριξη των ιστών (περίδεση ή kinesiotaping).

Μετά τα πρώτα 2-3 εικοσιτετράωρα η ακινητοποίηση της περιοχής είναι ωστόσο επιζήμια. Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν η κινητοποίηση ξεκινάει νωρίς, έχουμε καλύτερη επαναγγείωση στην περιοχή, καλύτερη ανάπλαση αλλά και προσανατολισμό των μυϊκών ινών έτσι ώστε ο επουλωθείς μυς να επανέλθει στα επίπεδα ανθεκτικότητας του φυσιολογικού.

Εκτός απο ένα πρόγραμμα ήπιων διατάσεων αρχίζει σε αυτή την φάση και πρόγραμμα ενδυνάμωσης που ξεκινά με ισομετρικές ασκήσεις και συνεχίζεται προοδευτικά με πλειομετρικό ή, όπου είναι δυνατόν, με ισοκινητικό ασκησολόγιο. Οι ασκήσεις δεν πρέπει ποτέ να ξεπερνούν τα όρια του πόνου ενώ οι αντιστάσεις αυξάνονται προοδευτικά.

Σε γενικές γραμμές, στις θλάσεις 1ου βαθμού η αποθεραπεία διαρκεί 10 ημέρες περίπου ενώ στις θλάσεις 2ου βαθμού τουλάχιστον 3 εβδομάδες.

Στις σοβαρότερες θλάσεις 2ου βαθμού όπως επίσης και στις 3ου βαθμού (οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις χρήζουν και χειρουργικής αντιμετώπισης) είναι δύσκολο να γίνει ακριβής πρόβλεψη για τον χρόνο επανόδου και το κάθε περιστατικό θα πρέπει να εκτιμάται ανεξάρτητα.



Κρύα (πάγος) και ζεστά επιθέματα. Αν στραμπουλίξετε ένα σύνδεσμο ή πάθετε θλάση σε ένα μυ, είναι καλό να χρησιμοποιήσετε κρυοθεραπεία για 1 με 3 ημέρες μετά τον τραυματισμό για να μειώσετε το πρήξιμο και τη φλεγμονή.

Το πρήξιμο καταστρέφει τα κύτταρα μειώνοντας την παροχή οξυγόνου στους γειτονικούς ιστούς. Το επίθεμα πάγου καθυστερεί το μεταβολισμό και επιτρέπει στους ιστούς να επιζήσουν παρά την προσωρινή έλλειψη οξυγόνου. Αυτό διευκολύνει την ανανέωση ή την αποκατάσταση των κυττάρων και επιταχύνει την ανάρρωση.

Το κρύο συρρικνώνει επίσης τα αιμοφόρα αγγεία, οπότε μειώνει την αιμορραγία και ανακουφίζει από τον πόνο λειτουργώντας σαν τοπικό αναισθητικό. Το μεγαλύτερο μέρος της αιμορραγίας που σχετίζεται με οξείες φλεγμονές υποχωρεί μέσα σε 1 με 3 ημέρες.

Μετά από αυτή την περίοδο μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι τα ζεστά επιθέματα μειώνουν τον πόνο από τον τραυματισμό και βελτιώνουν τη δυσκαμψία. Χρησιμοποιήστε ζεστά επιθέματα, μόνο αφού έχει σταματήσει το πρήξιμο και η αιμορραγία. Η ζέστη μπορεί να περιπλέξει την αρχική ανάρρωση προκαλώντας περισσότερο πρήξιμο και αιμορραγία. Για τα χρόνια συμπτώματα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε ζέστη είτε πάγο, ό,τι σας ανακουφίζει περισσότερο.

Φάρμακα. Για ελαφριά τραβήγματα η παρακεταμόλη (Depon κ.ά.) ή ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο, όπως είναι η ιβουπροφαίνη (Brufen κ.ά.) ή η ασπιρίνη, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου. Χρησιμοποιήστε ασπιρίνη, μόνο αν δεν υπάρχουν σημεία αιμορραγίας. Για μέτριες ή πιο σοβαρές κακώσεις ο γιατρός μπορεί να σας χορηγήσει ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο, ένα μυοχαλαρωτικό ή ένα παυσίπονο που απαιτεί συνταγή, ανάλογα με τον τραυματισμό.

Εγχείρηση. Αν ο τραυματισμός είναι αρκετά σοβαρός με ρήξη του μυός, απαιτείται συνήθως χειρουργική επέμβαση. Αυτός συνήθως συμβαίνει στις κακώσεις 3ου βαθμού για τις οποία συνίσταται σε συρραφή του μυός (η θεραπεία στις κακώσεις 1ου και 2ου βαθμού είναι συντηρητική και συνίσταται περιορισμός ή διακοπή της αθλητικής δραστηριότητας για 2 έως 4 εβδομάδες).

Πρόληψη. Μπορείτε να αποφύγετε πολλές μυϊκές κακώσεις με τον κατάλληλο προγραμματισμό, δηλαδή με το ζέσταμα πριν την άσκηση και τις διατάσεις μετά από αυτήν. Αν έχετε επαναλαμβανόμενα μυϊκά τραβήγματα, τότε μπορεί να σας βοηθήσει ένα πρόγραμμα μυϊκής ανάπτυξης, για να δυναμώσετε τους αδύναμους μυς.




Παθοφυσιολογία

Την περίοδο ανάμεσα στον τραυματισμό και την επάνοδο σε αθλητικές δραστηριότητες την χωρίζουμε σε τρεις φάσεις: 

1. Αμέσως μετά τον τραυματισμό έχουμε την φάση της οξείας φλεγμονής / νέκρωσης. Στο κέντρο της περιοχής που τραυματίζεται έχουμε νέκρωση μυϊκών ινών ενώ περιμετρικά της νέκρωσης είναι μία ζώνη οξείας φλεγμονής. Επίσης σχηματίζεται αμέσως ένα αιμάτωμα που καλύπτει την περιοχή.

2. Η επόμενη φάση είναι η φάση της επούλωσης στην οποία υπάρχει απομάκρυνση του νεκρωτικού ιστού από μακροφαγικά κύτταρα ενώ παράλληλα εκκρίνονται αυξητικοί παράγοντες. Στο σημείο της επούλωσης εμφανίζονται λεμφοκύτταρα και μικρά αιμοφόρα αγγεία που έχουν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή ενός συνδετικού ουλώδους ιστού. Η δημιουργία του ουλώδους ιστού συνήθως αρχίζει την 2η εβδομάδα.

3. Η τελευταία φάση είναι η φάση της ανάπλασης η οποία χαρακτηρίζεται από συρρίκνωση του ουλώδους ιστού και ανάπλαση των μυϊκών ινών.


Πηγή: 1, 2

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου