Αποκεφαλισμός: ιστορία της θανατικής ποινής

H εκτέλεση δια αποκεφαλισμού αποτελεί μορφή θανατικής ποινής η οποία έχει τις ρίζες χιλιετίες πίσω. Γενικά, ο αποκεφαλισμός με ξίφος ή τσεκούρι θεωρείτο ένας τρόπος εκτέλεσης λιγότερο ατιμωτικός και λιγότερο επώδυνος και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην Ευρώπη και στην Ασία μέχρι τον 20ο αιώνα.





Για παράδειγμα, στη Μεγάλη Βρετανία έτσι θανάτωναν τους αριστοκράτες ενώ το ίδιο συνέβαινε και για τους ιππότες και τους ευγενείς στο Μεσαίωνα, ενώ οι υπόλοιποι ρίχνονταν στη πυρά.

Στις χώρες όπου ο αποκεφαλισμός ήταν η συνήθης μορφή θανατικής ποινής όπως στη Σκανδιναβία, οι ευγενείς αποκεφαλίζονταν με ξίφος, συμβολίζοντας με αυτόν τον τρόπο το κοινωνικό τους στάτους ενώ στους απλούς πολίτες χρησιμοποιούσαν τσεκούρι.

Γνωστοί «κυνηγοί κεφαλιών» ήταν οι Κέλτες, οι οποίοι σύμφωνα με ιστορικά έγγραφα συνήθιζαν να αποκεφαλίζουν τους εχθρούς τους και να κρεμούν τα κεφάλια τους στο λαιμό των αλόγων τους.

Ωστόσο, ο αποκεφαλισμός σε μερικές χώρες όπως η Κίνα θεωρείται ατιμωτικός θάνατος και αυτό γιατί σύμφωνα με τον κομφουκιανισμό το σώμα μας είναι δώρο των γονιών μας και αποτελεί προσβολή προς τους προγόνους μας να το παραδώσουμε διαμελισμένο. Σημειώνεται ότι η Κίνα εφήρμοσε τον αποκεφαλισμό ευρέως, μέχρι την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία, οπότε και τον κατήργησαν, τον 20ο αιώνα.



Παράλληλα, στην Ιαπωνία, ο αποκεφαλισμός ήταν μια συνηθισμένη μορφή θανατικής ποινής ακόμα και για μικροαδικήματα. Οι Σαμουράι συχνά αποκεφάλιζαν στρατιώτες επειδή λιποτάκτησαν. Η Ιαπωνία χρησιμοποιούσε τον αποκεφαλισμό ως μέθοδο εκτέλεσης μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και τον εγκατέλειψε για τον απαγχονισμό.

Γενικά, ο αποκεφαλισμός στη Μεγάλη Βρετανία ήταν σε χρήση μέχρι το 1747 και ήταν ο καθιερωμένος τρόπος εκτέλεσης στη Νορβηγία (καταργήθηκε το 1905), στη Σουηδία (μέχρι το 1903), στη Δανία και την Ολλανδία (καταργήθηκε το 1870) και χρησιμοποιήθηκε μερικώς στη Γαλλία μέχρι το 1792, οπότε και άρχισε η χρήση της γκιλοτίνας. Ο τελευταίος που αποκεφαλίστηκε δια γκιλοτίνας ήταν ο Hamida Djandoubi, το 1977. Η εκτέλεσή του αποτέλεσε τον τελευταίο νόμιμο αποκεφαλισμό σε μια δημοκρατική χώρα και έκλεισε τον κόκκινο κύκλος της χρήσης της γκιλοτίνας παγκοσμίως. Επίσης, στη Γερμανία ο τελευταίος αποκεφαλισμός έγινε το 1938.

Ο Hamida Djandoubi, ο τελευταίος που αποκεφαλίστηκε δια γκιλοτίνας

Ωστόσο σήμερα, ο αποκεφαλισμός εφαρμόζεται μόνο στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Υεμένη και το Ιράν. Η Σαουδική Αραβία χρησιμοποιεί τον αποκεφαλισμό με ξίφος ως θανατική ποινή για δολοφονίες, βιασμούς, εμπορία ναρκωτικών, σοδομισμό, ένοπλη ληστεία και αποστασία.

Στους καταδικασμένους και των δύο φύλων δίνονται ηρεμιστικά και στη συνέχεια μεταφέρονται με κλούβα της αστυνομίας σε μια πλατεία ή σε ένα πάρκινγκ αυτοκινήτων, που είναι και οι συνηθισμένοι τόποι εκτελέσεων. Η εκτέλεση ορίζεται πάντα μετά τη μεσημεριανή προσευχή. Η αστυνομία απαγορεύει την κίνηση των οχημάτων γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο και απλώνει στο έδαφος ένα μπλε πλαστικό, 16 τετραγωνικών μέτρων. Οι αποκεφαλισμοί των γυναικών στη Σαουδική Αραβία δεν άρχισαν παρά τη δεκαετία του 1990 ενώ μέχρι πρότινος τις πυροβολούσαν. Μέχρι το τέλος του 2006, 40 γυναίκες είχαν αποκεφαλιστεί.

Σημειώνεται ότι οι σαουδάραβες δήμιοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι για το επάγγελμά τους, και η θέση περνάει από πατέρα σε γιο.


Οι αποκεφαλισμοί στην Ελλάδα

Τόσο οι αρχαίοι Έλληνες όσο και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον αποκεφαλισμό μια συγκριτικά έντιμη μορφή εκτέλεσης των εγκληματιών. Ωστόσο, η «παραδοσιακή» διαδικασία πρώτα συμπεριελάμβανε ο ένοχος να δένεται σε ένα πάσαλο και να μαστιγώνεται πριν τον αποκεφαλισμό του.

Γενικά, στην Ελλάδα οι αποκεφαλισμοί δεν σταμάτησαν μετά το τέλος της Τουρκοκρατίας, αλλά συνεχίστηκαν, ιδιαίτερα την περίοδο του Μεσοπολέμου και αργότερα του Εμφυλίου. Ειδικά την περίοδο που οι «Βασιλείς των Ορέων», δηλαδή οι λήσταρχοι των βουνών, είχαν έντονη δράση στην περιφέρεια. Το ανελέητο κυνηγητό τους κατέληγε πάντα σε κομμένα κεφάλια. Τα κεφάλια των τριών σκοτωμένων ληστών Φώτη Γιαγκούλα, Πάντου Μπάμπανη και Κώστα Τσαμήτα, μεταφέρθηκαν από τον Όλυμπο με πομπή μέχρι την Κατερίνη μετά από ταξίδι 14 ωρών. Τα κεφάλια έβαλαν οι χωροφύλακες σε πάσσαλους και στη συνέχεια τα κάρφωσαν στα κάγκελα του σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης.

Το κομμένο κεφάλι του Φώτη Γιαγκούλα

Οι αποκεφαλισμοί γίνονταν συνήθως από τα καταδιωκτικά αποσπάσματα και ενίοτε από γιατρούς ή ιατροδικαστές, που καλούνταν να διαπιστώσουν το θάνατο των ληστών. Έτσι κόπηκε και το κεφάλι του λήσταρχου Στέφανου Ζώγα από το γιατρό Βελτσίδη στο Ξηρολίβαδο Βέροιας, παρουσία εκατοντάδων κατοίκων του χωριού. Όταν τα κομμένα κεφάλια δεν τα παλούκωναν, τα τοποθετούσαν σε άδειους τενεκέδες πετρελαίου ή σε τσουβάλια. Στην περιοχή της Ελασσόνας όπου η ληστεία ανθούσε, μετά την επίδειξη στους χωρικούς τα έθαβαν στην άμμο του ποταμού, κάνοντας του κατοίκους να πιστεύουν ότι μερικά από αυτά βρικολάκιαζαν. Άλλοι συνήθιζαν να τα φωτογραφίζουν και να κάνουν συλλογή, όπως ο ιδιοκτήτης ενός καφενείου της Ελασσόνας που είχε περισσότερες από πενήντα τέτοιες φωτογραφίες.

Τις πολύ ζεστές ημέρες του καλοκαιριού τα έβαζαν σε πάγο. Το κεφάλι του άγριου και αιμοβόρου λήσταρχου Γιώργη Σκουπραίου, μεταφέρθηκε στα Τρίκαλα μέσα σε δοχείο με πετρέλαιο και ειδικό φαρμακευτικό παρασκεύασμα. Τα κεφάλια των ληστών Γιαγκούλα, Τσαμήτα, Καραντώνη, Κουνελάκη, Καραπάνου, Μπελάρα και αρκετών άλλων βρίσκονται βαλσαμωμένα στο Εγκληματολογικό Μουσείο της Αθήνας, στα ράφια μιας μικρής ξύλινης ντουλάπας με διάφανο τζάμι. Τα κεφάλια δεν εκτίθενται στο κοινό και είναι μόνο για επιστημονική έρευνα. Το πιο καλοδιατηρημένο είναι αυτό του Φώτη Γιαγκούλα.


Οι κυνηγοί κεφαλών

Ο στρατιωτικός και αργότερα κινηματίας Γεώργιος Κονδύλης διαρκούσης της βασιλείας του Γιαγκούλα, υπήρξε ο ιδρυτής του θρυλικού «τάγματος των κυνηγών», όπως ακριβώς συνέβαινε και στο Αμερικάνικο Φαρ Ουέστ με τους κεφαλοκυνηγούς. Οι κυνηγοί κεφαλών επιδίδονταν μετά μανίας στον εντοπισμό και τις εκτελέσεις ληστών. Όταν τους έπιαναν έκοβαν τα κεφάλια τους και τα παρέδιδαν στις αρχές, για να εισπράξουν την ανάλογη χρηματική επικήρυξη.

Πάνος Καψής: Το νεκρό του κορμί εκτέθηκε σε σταυρό στην πλατεία της
Χαλκίδας μαζί με τα κεφάλια των παλικαριών του Τσάκαλου και Κατσανά

Παρόμοιοι κυνηγοί δρούσαν και την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Γιώργο Ιωάννου, υπήρξε ένα «σιχαμερός» τύπος που όταν επισκέφθηκε γνωστό δικηγόρο, είχε μαζί του ένα τσουβάλι που μύριζε απαίσια από τα κομμένα αντάρτικα κεφάλια που περιείχε. Η φρικιαστική πρακτική πήρε μεγάλες διαστάσεις και οι εκάστοτε νικητές, συνήθιζαν να δημιουργούν πυραμίδες από κομμένα κεφάλια. Για το χρονικό των κομμένων κεφαλών υπάρχουν λίγα και αποσπασματικά στοιχεία. Η έκταση όμως του κανιβαλισμού ήταν τέτοια που ο ίδιος ο Αμερικάνος πρόξενος στην Ελλάδα, μετά από εικόνες που δημοσιεύτηκαν στις ΗΠΑ, με κομμένα γυναικεία κεφάλια, προέβη σε διάβημα. Η ελληνική απάντηση ήταν: "Οι κομμένες κεφαλές και η δημόσια επίδειξή τους αποτελούν Ελληνικό έθιμο"!


Τζιχαντιστές: Γιατί τέτοια «εμμονή» με τον αποκεφαλισμό;

Μπορεί όπως είπαμε ο αποκεφαλισμός να χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην Ευρώπη και στην Ασία μέχρι τον 20ο αιώνα, ωστόσο στις μέρες μας εφαρμόζεται ακόμα στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Υεμένη και το Ιράν ως θανατική ποινή για δολοφονίες, βιασμούς, εμπορία ναρκωτικών, σοδομισμό, ένοπλη ληστεία και αποστασία.

Όμως την εκτέλεση δια αποκεφαλισμού χρησιμοποιούν πιστά και οι τζιχαντιστές. Οι τζιχαντιστές είναι ένα μόρφωμα που έχει κάνει την εμφάνισή του στον αραβικό κόσμο. Η οργάνωση «Ισλαμικό Κράτος» στο Ιράκ και το Λεβάντε διακηρύσσει ότι στόχος της είναι η ίδρυση ενός χαλιφάτου, ανατρέποντας τα σύνορα στην ευρύτερη περιοχή, όπως αυτά χαράχθηκαν μετά τη Γαλλοβρετανική συμφωνία Σάικς-Πικό το 1916. Το Λεβάντε περιλαμβάνει εκτός της Συρίας, την Ιορδανία, το Λίβανο, την Παλαιστίνη και τμήμα του Σινά.

Οι τζιχαντιστές επιχειρούν να εφαρμόσουν την πιο αυστηρή εκδοχή της Σαρίας, στις περιοχές που ελέγχουν, ενώ επικεφαλής τους είναι ο Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, πρώην στέλεχος της Αλ Κάιντα και περιλαμβάνεται στη λίστα των δέκα πιο επικίνδυνων τρομοκρατών στον κόσμο.

Η τακτική του αποκεφαλισμού άρχισε να εξαπλώνεται στο Ιράκ το 2002, μετά τον αποκεφαλισμό του αμερικανού δημοσιογράφου Ντάνιελ Περλ στο Πακιστάν, όπως συνέβη με τον αμερικανό επιχειρηματία Νικ Μπεργκ το 2004 στο Ιράν του οποίου ο αποκεφαλισμός βιντεοσκοπήθηκε ενώ ακολούθησαν και άλλοι.

Ο δημοσιογράφος Ντάνιελ Περλ

Προσφάτως, περί τα τέλη Αυγούστου, οι τζιχαντιστές αποκεφάλισαν τον αμερικανό δημοσιογράφο Τζέιμς Φόλει, δίνοντας και το σχετικό βίντεο στην δημοσιότητα, ενώ λίγες μέρες μετά, στις 2 Σεπτεμβρίου έκαναν πράξη την απειλή τους, εκτελώντας και δεύτερο αμερικανό δημοσιογράφο, τον Στίβεν Σότλοφ, ο οποίος αγνοούνταν από τον Αύγουστο του 2013.

Γιατί όμως οι τζιχαντιστές επιδίδονται σε αποκεφαλισμούς και δεν επιλέγουν κάποιον άλλο τρόπο για να εκτελέσουν τα θύματά τους;

Οι αποκεφαλισμοί για τους τζιχαντιστές αποτελούν ένα εξέχον μέρος της στρατηγικής τους. Καταρχήν αυτό σηματοδοτεί μια «ρήξη» με την Αλ Κάιντα η οποία εδώ και μερικά χρόνια αποφεύγει τους αποκεφαλισμούς.

Μερικοί αναλυτές ισχυρίζονται ότι το γεγονός πως οι τζιχαντιστές επιδίδονται σε αποκεφαλισμούς μπορεί να συνδέεται με την κουλτούρα της Μέσης Ανατολής.

«Ο θρησκευτικός και πολιτιστικός συμβολισμός του ξίφους στα μάτια των Μουσουλμάνων, κυρίως της Μέσης Ανατολής, είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που κάνει τους τρομοκράτες να επιλέγουν ως μέθοδο θανάτωσης των θυμάτων τους τον αποκεφαλισμό», αναφέρουν οι Pete Lentini και Muhammad Bakashmar  του ερευνητικού κέντρου για την τρομοκρατία του Πανεπιστημίου Monash.

Άλλοι μελετητές όπως ο Timothy R. Furnish, ισχυρίζονται πως οι ρίζες είναι βαθύτερες. Το 2005 είχε σημειώσει πως η δολοφονία του Περλ και η βιντεοσκόπηση αυτής, καταλύουν την ιστορική αυτή ισλαμική πρακτική. Όπως είπε, αιτιολογήσεις για αποκεφαλισμούς υπάρχουν αν κοιτάξει κανείς στο Κοράνι ή στην ιστορία του Ισλάμ, σημειώνοντας ωστόσο ότι δεν υπήρξε η μόνο «δύναμη» που προέβαινε σε αυτούς, δίνοντας ως παράδειγμα τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία αλλά και τα καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού.

Το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να δικαιολογήσει τους αποκεφαλισμούς μέσω της θεολογίας και της ιστορίας αλλά η χρήση αυτής της μεθόδου πηγάζει από πιο άμεσους παράγοντες.

«Δεν νομίζω πως υπάρχει κάτι το κληρονομικό στους εν λόγω αποκεφαλισμούς», σημειώνει στην Washington Post, ο Max Abrahms, ένας καθηγητής που έχει μελετήσει τους τζιχαντιστές.

«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την ιστορία του Ισλαμικού Κράτους για να καταλάβουμε εν συνεχεία την επιλογή του αποκεφαλισμού και γιατί χρησιμοποιούνται ευρέως τα κοινωνικά δίκτυα για τη προβολή του», προσθέτει.

Παράλληλα, και εκείνος σημειώνει πως το Ισλαμικό Κράτος επιχειρεί να διαφοροποιηθεί από την Αλ Κάιντα του Ιράκ, που όπως αναφέρει θεωρείτο ευρέως από τους τζιχαντιστές μια αποτυχία.

Ίσως με τους αποκεφαλισμούς το Ισλαμικό Κράτος κάνει μια προσπάθεια να συνδεθεί με τον Khalid Sheik Mohammed, κρατούμενο στο Γκουαντάναμο ο οποίος θεωρείται πως σκότωσε τον Περλ.

Επίσης, άλλος ένας παράγοντας είναι τα δημογραφικά του Ισλαμικού Κράτους. Σε σύγκριση με άλλες οργανώσεις τζιχαντιστών, οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους «παραποιούν» δυσανάλογα νέα άτομα και Δυτικούς. Όπως αναφέρει ο Peter Neumann, διευθυντής του Διεθνές Κέντρου για τη μελέτη της ριζοσπαστικοποίησης, όσοι Δυτικοί μαχητές προβαίνουν σε αποκεφαλισμούς έχουν δει σχετικά βίντεο και πράξεις βίας πριν ενταχθούν σε εξτρεμιστικές οργανώσεις. Αν παρατηρήσει κανείς ο δήμιος του Φόλει έχει μια χαρακτηριστική βρετανική προφορά.

Μεταξύ άλλων, η τρομοκρατία είναι μια μορφή προπαγάνδας μέσα από πράξεις. Κι όσο πιο τρομακτικές είναι οι πράξεις, τόσο πιο ισχυρή η προπαγάνδα, γράφει στην Daily Telegraph ο Σάσανκ Τζόσι, καθηγητής στο Royal United Services Institute του Λονδίνου.

Οι φωτογραφίες αποκεφαλισμένων πτωμάτων, η έμφαση στο άτομο, και η σύληση των πτωμάτων, ασκούν πολύ μεγαλύτερη επιρροή από την έκρηξη μιας βόμβας, ακόμη κι αν ο φονικός απολογισμός της τελευταίας είναι μεγαλύτερος.

Η ταχύτατη διάδοση του βίντεο με τον αποκεφαλισμό του Φόλει στα κοινωνικά δίκτυα, μας δείχνει πόσο έχουν προχωρήσει τα πράγματα από τον αποκεφαλισμό του Περλ ο οποίος καταγράφηκε σε κάμερα και διαδόθηκε μέσω βιντεοκασέτας. To βίντεο του Φόλει έκανε το γύρο του κόσμου μέσα σε λίγα λεπτά. Μάλιστα, πολλοί χρήστες στο Twitter χρησιμοποίησαν το hashtag #ISISMediaBlackOut, θέλοντας να στερήσουν από το Ισλαμικό Κράτος την δυνατότητα δημοσιότητας του βίντεο του Φόλει με το οποίο είχαν σκοπό να προκαλέσουν.

Από την δολοφονία του Περλ μέχρι σήμερα αγνοούνται πάρα πολλοί δημοσιογράφοι στη Συρία, και κάτι τέτοιο δυστυχώς μοιάζει πια  πολύ πιθανό.  Ήταν κατανοητό τότε ακόμα και στα πιο ακραία στοιχεία πως αν άγγιζες έναν δημοσιογράφο, θα το πλήρωνες, αλλά τώρα πια αυτός ο μύθος κατέρρευσε, είχε πει το 2012 ο πατέρας του Περλ σε συνέντευξη του. Τώρα βλέπουν έναν δημοσιογράφο σαν πράκτορα ενός ξένου σώματος, κατέληξε.


Η φυσιολογία του θανάτου δια αποκεφαλισμού και κατά πόσο είναι επώδυνος

Ο αποκεφαλισμός είναι αποτελεσματική μέθοδος και τόσο ανθρωπιστική όσο οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη μέθοδος εκτέλεσης, αρκεί να γίνει σωστά ενώ αρκεί ένα και μόνο χτύπημα. Η συνείδηση χάνεται μέσα σε 2-3 δευτερόλεπτα, κάτι που οφείλεται στη ταχεία πτώση της «ενδοκρανιακής έγχυσης αίματος»  (παροχή αίματος στον εγκέφαλο).

Το πρόσωπο που αποκεφαλίζεται, πεθαίνει από σοκ και μη οξυγόνωση των ιστών (anoxia), οφειλόμενη στην αιμορραγία και την πτώση της πίεσης του αίματος σε λιγότερο από 60 δευτερόλεπτα. Ωστόσο, επειδή οι μύες και οι σπόνδυλοι του λαιμού είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί, ενδέχεται να χρειαστεί πάνω από ένα χτύπημα.

Ο αποκεφαλισμός Αυστραλού λοχία από τον Ιάπωνα αξιωματικό
Ο θάνατος επέρχεται από τον διαχωρισμό εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, μετά την αποκοπή των συνδετικών ιστών.  Μάλιστα, συχνά έχει αναφερθεί ότι τα μάτια και το στόμα ανθρώπων που έχουν αποκεφαλιστεί, έδειχναν σημεία κίνησης. Έχει υπολογιστεί ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αρκετό οξυγόνο το οποίο διαρκεί για περίπου 7 δευτερόλεπτα μετά την αποκοπή του κεφαλιού.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου