Ο «πολεμιστής της Πύλου»

Ο «πολεμιστής της Πύλου» είναι ένα από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά ευρήματα παγκοσμίως. Οι πρώτες ανακοινώσεις της ανακάλυψης έγιναν τον Οκτώβριο του 2015. Η ανακάλυψη των αμερικανών αρχαιολόγων έφερε στο φως τον ασύλητο τάφο ενός αρχαίου πολεμιστή. Τα ευρήματα είναι αμύθητης αξίας και χρονολογούνται σε μια πανάρχαια εποχή πριν από τον Όμηρο. 

Επικεφαλής της ανασκαφής είναι ένα ζευγάρι Αμερικανών αρχαιολόγων: ο Τζακ Ντέιβις και η σύζυγός του, Σάρον Στόκερ. Εργάζονται στην περιοχή πολλά χρόνια και ερευνούσαν τα εδάφη γύρω από το παλάτι του Νέστορα το οποίο είχε βρεθεί το 1939 από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, σε συνεργασία με τον αρχαιολόγο Καρλ Μπλέγκεν. Το Παλάτι του Νέστορα πήρε το όνομα του μυθικού βασιλιά της Πύλου, τον οποίο ο Όμηρος ανέφερε στην «Ιλιάδα» ως τον σοφό σύμβουλο του Αγαμέμνονα. 

Η αρχαιολόγος Σάρον Στόκερ στο τάφο του αριστοκράτη πολεμιστή, κρατά την χρυσή αλυσίδα του.

Από το 1939 στην περιοχή γίνονταν εκτενείς έρευνες, στις οποίες δραστηριοποιούνταν πολλοί αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, απόφοιτοι του οποίου είναι και οι Ντέιβις και Στόκερ. 

Το πολύτιμο χρυσό περιδέραιο που βρέθηκε στον τάφο της Πύλου.

Η ανακάλυψη του τάφου έγινε τυχαία 

Αρχικά σκόπευαν να ανασκάψουν άλλο οικόπεδο, αλλά λόγω γραφειοκρατικών δυσκολιών, κατέληξαν αλλού. Οι εργασίες ξεκίνησαν και οι αρχαιολόγοι ήλπιζαν ότι θα βρουν σπίτια ή καθημερινά αντικείμενα. Τα ευρήματα όμως ξεπέρασαν και τα πιο αισιόδοξα σχέδιά τους. 

Την ημέρα που ανακαλύφθηκε ο τάφος, οι Ντέιβις και η Στόκερ έλειπαν από την ανασκαφή. Έλαβαν μήνυμα από τη βοηθό τους που έγραφε απλώς ότι βρέθηκε χαλκός. Το μέταλλο σήμαινε ότι τα ευρήματα ήταν μεγάλης αξίας. Οι αρχαιολόγοι έσπευσαν στο σημείο και οι ανασκαφές ξεκίνησαν. 

Μετά από λίγες μέρες άρχισε να εμφανίζεται ένας λακκοειδής τάφος, που είχε μείνει ασύλητος για 3.500 χρόνια. Ο θησαυρός που έκρυβε μέσα ήταν ανυπολόγιστης αξίας.

Η ταυτότητα του πολεμιστή

Ο πολεμιστής ήταν αριστοκρατικής καταγωγής, ίσως υπήρξε βασιλέας ή ιερέας. Υπολογίζεται ότι πέθανε σε ηλικία 30 με 35 ετών και ετάφη στον Άνω Εγκλιανό στη Χώρα του Δήμου Πύλου-Νέστορος.  

Ο τάφος του ήταν στενός, ίσα που χωρούσε ένα άτομο, αλλά γεμάτος από 1.400 μοναδικά αντικείμενα: χάλκινα όπλα, ασημένια κύπελλα, χρυσά κοσμήματα, ελεφαντοστέινα χτένια, 1.000 ψήφοι από αμέθυστο και αχάτη, δόντια αγριόχοιρων που τα χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναίοι πολεμιστές για την κατασκευή περικεφαλαίας. 

Η Σάρον Στόκερ και ο Τζακ Ντέιβις της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών ερευνούν 25 χρόνια την περιοχή και περιγράφουν με ενθουσιασμό την αποκάλυψή τους στην Πύλο. Στο σημείο κοντά στο Ανάκτορο του Νέστορα, η τύχη τούς χαμογέλασε. Λίγες ημέρες αφότου «χτύπησαν» πάνω στα τοιχώματα του λακκοειδή τάφου τον Μάιο, βρήκαν χαλκό.

Αμέσως σήμανε συναγερμός. Η φύλαξη έγινε διπλή τα βράδια, το αστυνομικό τμήμα της περιοχής ήταν σε επιφυλακή, κρατήθηκε μυστικότητα. Μέχρι που ασφαλίστηκε στο χρηματοκιβώτιο και τις αποθήκες του μουσείου της περιοχής και το τελευταίο εύρημα. Το ζευγάρι των αρχαιολόγων σταμάτησε την ανασκαφή στις 10 Οκτωβρίου. 

Τα ευρήματα

Πολλά από τα 1.400 αντικείμενα είναι έργα μινωικής τεχνοτροπίας, μερικά από αυτά «μοιάζουν και ταιριάζουν με τα ευρήματα του θολωτού τάφου του Βαφειού στη Λακωνία» επισήμανε ο Τζ. Ντέιβις, ενώ και «η χρονολόγησή τους είναι παρόμοια. Μερικά από τα αντικείμενα είναι μοναδικά. Τα περισσότερα μπορούμε να τα συγκρίνουμε με τα ευρήματα που ανέσκαψε ο Σλήμαν στις Μυκήνες. Αλλά και στην Κρήτη θα βρούμε παρόμοια αντικείμενα από τις ανασκαφές κοντά στο Ηράκλειο, στην Ανατολική Κρήτη, στο Μόχλο και στη Δυτική Κρήτη, στα Χανιά» κατέληξε. 

Η ιστορία του πολεμιστή με το μεγάλο κύπελλο στο στήθος έχει κάνει το δικό της διεθνές ταξίδι και όλοι πιέζουν να μάθουν περισσότερα για την ταυτότητά του. Το γεγονός ότι οι ανασκαφείς ισχυρίζονται πως τα ευρήματα θυμίζουν τον περίφημο θησαυρό του Βαφειού στη Λακωνία, τα ευρήματα του Σλήμαν στις Μυκήνες καθώς και άλλα που αποκαλύφθηκαν στην Κρήτη, δημιουργεί προσδοκίες. 

Εστιάζουν σε διάφορες λεπτομέρειες, όπως στην εντυπωσιακή αλυσίδα με τις τρεις χάντρες. «Δεν είναι κατανοητό γιατί το διάστημα ανάμεσά τους δεν είναι ισομετρικό», τόνιζαν χθες χαρακτηρίζοντας εντυπωσιακό το μινωικό μοτίβο με τα φύλλα κισσού στις άκρες του κοσμήματος. Ακόμη και οι οξειδώσεις που διακρίνονται πάνω του τους απασχολούν: «Προκλήθηκαν από τα υγρά του σώματος του πολεμιστή ή κάτι άλλο». Ο στενός τάφος ήταν τόσο μικρός που δεν μπορούσαν ούτε να κατέβουν εύκολα, ούτε να ανέβουν.

Η ύπαρξη ξύλου (σανίδα, κάλυμμα ταφής) ανήκει στα αξιοσημείωτα ευρήματα της ανασκαφής αφού «η διατήρηση ξύλου στις ανασκαφές στην Ελλάδα είναι σπάνια, γιατί το ξύλο χρειάζεται περιβάλλον υγρασίας για να διατηρηθεί» κατά τη Σ. Στόκερ.

Τα ευρήματα προορίζεται να εκτεθούν σε ειδικές προθήκες στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας του Δήμου Πύλου-Νέστορος, αφού πρώτα αναβαθμιστεί κτιριολογικά, οι δε σχετικές μελέτες, όπως ενημέρωσε η κ. Μηλίτση, θα έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος Δεκεμβρίου. Την ίδια περίοδο θα παραδοθεί και το νέο σύγχρονο στέγαστρο του Ανακτόρου του Νέστορος, που αυτή τη στιγμή είναι κλειστό και το οποίο αναμένεται να ανοίξει αρχές Μαρτίου.

Ο πολεμιστής με τις χτένες 

Στον τάφο βρέθηκαν έξι περίτεχνες χτένες από ελεφαντόδοντο, καθώς και ένα χρυσό περιδέραιο αμύθητης αξίας. Τα ευρήματα γέννησαν πολλές απορίες. Μέχρι τότε όλοι οι τάφοι που είχαν ανακαλυφθεί ήταν μαζικοί, με αποτέλεσμα κανείς να μη γνωρίζει σε ποιο νεκρό ανήκε κάθε αντικείμενο. 

Έτσι, οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν ότι τα όπλα αφορούσαν αποκλειστικά τους άντρες, ενώ τα κοσμήματα και τα καλλωπιστικά αντικείμενα, όπως οι χτένες, ανήκαν στις γυναίκες. Στον τάφο της Πύλου όμως, ο νεκρός ήταν μόνο ένας και ήταν άνδρας. 

Η χτένα από ελεφαντόδοντο.

Ρωτήσαμε τι σχέση είχαν οι χτένες και τα ακριβά κοσμήματα με έναν πολεμιστή; Η αρχαιολόγος Σάρον Στόκερ έδωσε την εξής απάντηση: «Αυτό που μας δείχνει είναι ότι πρέπει να προσέχουμε πολύ όταν συγκρίνουμε τα ευρήματα με βάση τη σημερινή εποχή. Πρέπει να αναθεωρήσουμε σχετικά με το ποια αντικείμενα ταιριάζουν στο κάθε φύλο». 

Πηγή