Ο μαγνητικός βορράς μετακινείται μυστηριωδώς

Ο μαγνητικός βόρειος πόλος της Γης, δηλαδή ο βορράς που δείχνει η πυξίδα δεν έχει μείνει ποτέ ακίνητος. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες παρατήρησαν κάτι ασυνήθιστο. Κινούμενος με ταχύτητα περίπου 50 χιλιομέτρων ετησίως ο μαγνητικός βόρειος πόλος απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από την καναδική Αρκτική προς τη Σιβηρία.


Από το 2015, το σημείο προς το οποίο δείχνει μια πυξίδα τον Βορρά αλλάζει με γρηγορότερο ρυθμό και οι αλλαγές είναι τόσο μεγάλες που οδήγησε τους επιστήμονες, την περασμένη Δευτέρα, να δημοσιεύσουν μια επείγουσα ενημέρωση για το Παγκόσμιο Μαγνητικό Μοντέλο, η οποία αφορά φορητές συσκευές με συστήματα GPS καθώς και στρατιωτικούς πλοηγούς οι οποίοι χρησιμοποιούνται για προσανατολισμό και πλοήγηση. 


Τι λένε οι επιστήμονες

Σύμφωνα με την Washington Post, αυτή η μετατόπιση του βόρειου μαγνητικού πόλου δείχνει ότι κάτι παράξενο και ενδεχομένως ισχυρό λαμβάνει χώρα βαθιά μέσα στη Γη. Μόνο παρακολουθώντας το φαινόμενο θα καταλάβουν οι επιστήμονες τι ακριβώς συμβαίνει, δήλωσε ο γεωφυσικός του Πανεπιστημίου του Λιντς Phil Livermore. Το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη δημιουργείται σχεδόν 2.000 μίλια (3.200 χιλιόμετρα) κάτω από τα πόδια μας, μέσα στην περιστρεφόμενη σφαίρα από λιωμένο μέταλλο (κυρίως σίδηρο) που αποτελεί τον πυρήνα της Γης.

Μεταβολές σε αυτή τη υπόγεια ροή μπορούν να μεταβάλουν τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου της Γης – και τους πόλους όπου αυτές συγκλίνουν. Συνεπώς, ο μαγνητικός βορράς δεν ευθυγραμμίζεται με το γεωγραφικό βορρά και είναι συνεχώς εν κινήσει. Δεδομένα αρχαίων μαγνητικών πεδίων που προέρχονται από εξαιρετικά παλιούς βράχους δείχνουν ότι οι πόλοι μπορούν ακόμη και να αναστραφούν – ένα γεγονός που συμβαίνει κατά μέσο όρο τρεις φορές ανά 1 εκατομμύριο χρόνια.

Η πρώτη αποστολή για να βρεθεί ο μαγνητικός βορράς, ήταν το 1831, που εντοπίστηκε στο Καναδικό τμήμα της Αρκτικής. Μέχρι τη στιγμή που ο στρατός των ΗΠΑ έψαχνε για τον πόλο στα τέλη της δεκαετίας του 1940, είχε μετατοπίσει ήδη 250 μίλια (400 χιλιόμετρα) προς στα βορειοδυτικά. Από το 1990, έχει μετακινηθεί κατά μία τεράστια απόσταση 600 μιλίων (970 χιλιόμετρα) και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη μέση του Αρκτικού Ωκεανού, 4 μοίρες νοτιότερα του γεωγραφικού βορρά.

Περιέργως, ο νότιος μαγνητικός πόλος δεν έχει αντιγράψει τις παραξενιές του βόρειου ομολόγου του. Από το 1990, η θέση του παραμένει σχετικά σταθερή, λίγο πιο έξω από τις ακτές της ανατολικής Ανταρκτικής. Η έρευνα του Livermore υποδηλώνει ότι η τοποθεσία του Βόρειου Πόλου ελέγχεται από δύο ρεύματα μαγνητικού πεδίου κάτω από τον Καναδά και τη Σιβηρία. Το 2017, ανέφερε ότι το καναδικό ρεύμα φαίνεται να εξασθενεί, ως αποτέλεσμα ενός τμήματος υγρού σιδήρου που έχει «λασπώσει» μέσα στον «θυελλώδη» πυρήνα της Γης.

Μιλώντας σε μια συνάντηση της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης τον Δεκέμβριο, πρότεινε ότι το ρεύμα που βρίσκεται πολύ κάτω από την Αρκτική μπορεί να εξηγήσει την κίνηση των γραμμών του μαγνητικού πεδίου πάνω από αυτό. Οι επιστήμονες της Εθνικής Ωκεάνιας και Ατμοσφαιρικής Διοίκησης και η υπηρεσία της Βρετανικής Γεωλογικής Έρευνας συνεργάζονται για την δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου μαγνητικού μοντέλου – μια μαθηματική αναπαράσταση του μαγνητικού πεδίου – κάθε πέντε χρόνια. Η επόμενη ενημέρωση δεν είχε προγραμματιστεί για πριν το 2020 αλλά η Γη είχε άλλα σχέδια.

Οι διακυμάνσεις στην Αρκτική σημειώθηκαν ταχύτερα από ό, τι προβλεπόταν. Μέχρι το καλοκαίρι, η διαφορά μεταξύ του παγκόσμιου μαγνητικού μοντέλου και της πραγματικής θέσης του βόρειου μαγνητικού πόλου θα έχει σχεδόν υπερβεί το όριο που απαιτείται για ακριβή πλοήγηση, δήλωσε ο William Brown, ένας σχεδιαστής μοντέλων γεωμαγνητικού πεδίου για το BGS. Αυτός και Αμερικάνοι ομόλογοι του εργάστηκαν πάνω σε ένα νέο μοντέλο, το οποίο ήταν σχεδόν έτοιμο να κυκλοφορήσει όταν μεγάλο μέρος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ ξέμεινε από χρηματοδότηση. Αν και η βρετανική υπηρεσία ήταν σε θέση να δημοσιεύσει στοιχεία του νέου μοντέλου στην ιστοσελίδα της, η NOAA ήταν η υπεύθυνη για τη φιλοξενία του μοντέλου και τη διάθεσή του για δημόσια χρήση. Αυτό το τμήμα του μοντέλου δεν ήταν διαθέσιμο μέχρι τη Δευτέρα, μια εβδομάδα μετά την επιστροφή στην εργασία των περισσότερων υπαλλήλων της NOAA.

Υπάρχουν παρόλα αυτά ορισμένοι οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η Γη έχει καθυστερήσει για την επόμενη αντιστροφή των Πόλων του μαγνητικού πεδίου – ένα γεγονός που έχει να συμβεί για 780.000 χρόνια – και η πρόσφατη ανησυχία για την μετατόπιση του Βόρειου Πόλου μπορεί να είναι σημάδι ενός κατακλυσμού που πρόκειται να έρθει. Ο Λίβερμορ ήταν σκεπτικός. «Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι τοπικές αλλαγές στην Αρκτική είναι ένα σημάδι για κάτι μεγαλύτερο», τόνισε.


Ποιο είναι το παγκόσμιο μαγνητικό μοντέλο;

Όπως αναφέρει το National Geographic, ο James Clark Rossυπολόγισε για πρώτη φορά στον μαγνητικό βορρά το 1831 στα διάσπαρτα νησιά της επικράτειας του Καναδά Nunavut. Έκτοτε, ο πόλος έχει κάνει μεγάλα βήματα προς τα βόρεια, διασχίζοντας εκατοντάδες μίλια τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ περιέργως, το πολικό αντίθετο, ο μαγνητικός νότος, έχει κινηθεί ελάχιστα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Το 2001 για πρώτη φορά ο πόλος εισήλθε στον Αρκτικό Ωκεανό, ενώ το 2018 διέσχισε τη νοητή Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας (International Date Line), περνώντας έτσι από το δυτικό στο ανατολικό ημισφαίριο και βάζοντας «πλώρη» ολοταχώς για τη Σιβηρία.

Οι επιστήμονες της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ και της Βρετανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, που παρακολουθούν συνεχώς το φαινόμενο, σύμφωνα με το «Nature», συνειδητοποίησαν ότι έχει επιταχυνθεί πολύ, με αποτέλεσμα το Παγκόσμιο Μαγνητικό Μοντέλο να είναι πια τόσο ανακριβές, ώστε ξεπερνά το αποδεκτό όριο για τα σφάλματα πλοήγησης.

Το εν λόγω μοντέλο περιγράφει το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας και αποτελεί το θεμέλιο της σύγχρονης πλοήγησης, από τα συστήματα των πλοίων ως το Google Maps στα κινητά τηλέφωνα και ενημερώνεται κάθε πέντε χρόνια, με την τελευταία ενημέρωση το 2015. Μεταξύ κάθε ενημέρωσης, οι επιστήμονες ελέγχουν την ακρίβεια του μοντέλου σε σχέση με τα δεδομένα από τα μαγνητικά παρατηρητήρια εδάφους και την αποστολή Swarm της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας - ένα τρίο δορυφόρων χαρτογράφησης μαγνητικού πεδίου, 15 έως 16 φορές κάθε μέρα.

Πλέον, «τα πράγματα δρουν πολύ περίεργα σε μεγάλο γεωγραφικό πλάτος», λέει ο Livermore, αφού το μοντέλο θα υπερβεί σύντομα τα αποδεκτά όρια για μαγνητική πλοήγηση από τα σύγχρονα συστήματα χαρτογράφησης, συμπεριλαμβανομένων των Google και της Apple.

Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί με τον μαγνητικό βόρειο πόλο - ή αν θα διατηρήσει ακόμη την ταχύτητά του καθώς σκαρφαλώνει προς τη Σιβηρία, σημειώνει ο Robyn Fiori, ερευνητής της Natural Resources Canada. Το μόνο πράγμα που φαίνεται σίγουρο για το μαγνητικό βόρειο πόλο είναι το απρόβλεπτο.

Οι ακριβείς αιτίες πίσω από αυτές τις ανατροπές παραμένουν αβέβαιες. «Γνωρίζουμε ότι ο πόλος τώρα κινείται ταχύτερα από ό, τι έχει εδώ και δεκαετίες, αλλά πόσο συχνά συμβαίνει αυτό στο μακρύ ιστορικό ρεκόρ;» διερωτάται ο Geoff Reeves, διαστημικός επιστήμονας στο Los Labos National Lab και συμπληρώνει: «Δεν έχουμε ιδέα. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι αυτό που κάνει τώρα είναι διαφορετικό, και αυτό είναι πάντα συναρπαστικό επιστημονικά». 



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου