Η ανθρωπότητα έχει την ικανότητα να καινοτομεί και να βρίσκει εφευρετικές λύσεις στις προκλήσεις που η ίδια δημιουργεί. Παρότι ίσως είναι ήδη αργά για να αντιστραφεί η τάση με την οποία εξαφανίζονται οι κοραλλιογενείς ύφαλοι των ωκεανών, τα τελευταία χρόνια, η τεχνολογική κοινότητα έχει στραφεί στην αναπτυσσόμενη τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης για να αναπληρώσει αυτές τις ευαίσθητες δομές θαλάσσιας ζωής.
Οι δύτες σίγουρα γνωρίζουν την ομορφιά των κοραλλιογενών υφάλων που στολίζουν τις θάλασσες του κόσμου. Ωστόσο, αυτά τα εντυπωσιακά θαλάσσια καλειδοσκόπια, που περιέχουν κάθε απόχρωση του ουράνιου τόξου, δεν προσφέρουν μόνο κάλλος, αλλά αποτελούν ταυτόχρονα ένα από τα πιο συναρπαστικά και σημαντικά οικοσυστήματα του πλανήτη. Παρότι καταλαμβάνουν λιγότερο από το 0,1% της επιφάνειας των ωκεανών, οι ύφαλοι παρέχουν σπίτι στο ένα τέταρτο όλων των θαλάσσιων ειδών. Οι επιστήμονες τους αποκαλούν χαϊδευτικά «πνεύμονες της θάλασσας», καθώς συμβάλλουν καταλυτικά στη βελτίωση της ποιότητας του νερού, ενώ πρόσφατα ανακαλύφθηκε πως διάφορα τμήματα κοραλλιογενών υφάλων μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή φαρμάκων εναντίον του καρκίνου και άλλων ασθενειών. Ορισμένοι από αυτούς, όπως το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα της Αυστραλίας, ομορφαίνουν τον βυθό της θάλασσας εδώ και πάνω από 10.000 χρόνια και η συνολική οικονομική αξία τους έχει εκτιμηθεί στις ΗΠΑ στα 375 δισ. δολάρια.
Κι όμως, αυτά τα «πυροτεχνήματα» θαλάσσιας ζωής απειλούνται με εξαφάνιση. Η έντονη κλιματική αλλαγή, η μόλυνση των ωκεανών και οι ανεύθυνες αλιευτικές πρακτικές –όλα αποτελέσματα ενός ανθρώπινου είδους που ακόμη και σήμερα δίνει προτεραιότητα στη βραχυπρόθεσμη ευκολία έναντι της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας– έχουν αποδεκατίσει τους εύθραυστους κοραλλιογενείς υφάλους σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Υπολογίζεται πως στα επόμενα δέκα χρόνια, τα τρία τέταρτα όλων των κοραλλιών του κόσμου θα έχουν καταστραφεί ή εξαφανιστεί ολοκληρωτικά. Οι συνέπειες είναι ήδη καταστροφικές.
Ετσι, μία από τις φιλόδοξες πειραματικές προσπάθειες οφείλεται στην Boskalis, την κορυφαία ολλανδική εταιρεία θαλάσσιων υποδομών, η οποία δοκιμάζει τη χρήση του 3D printing για να δημιουργήσει τεχνητούς υφάλους και να επαναφέρει τα συναρπαστικά οικοσυστήματα στις θάλασσες του κόσμου.
«Η ιδέα γεννήθηκε κατά τη διάρκεια ενός εσωτερικού διαγωνισμού καινοτομίας της εταιρείας μας, όταν μία από τις υπαλλήλους μας πρότεινε να τρέξουμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα», εξηγεί με ενθουσιασμό στην «Κ» ο Σάντερ Στίνπρινκ, ο υπεύθυνος προγραμμάτων Ερευνας και Ανάπτυξης της Boskalis. Ο Στίνπρινκ αναφέρει πως παρότι η εταιρεία ασχολείται κυρίως με τη ναυτιλία και τις υποθαλάσσιες δομές, διαθέτει ιδιαίτερη ευαισθησία για την προστασία των υδάτων λόγω της καθημερινής της επαφής με τους ωκεανούς. «Θεωρήσαμε πως ήταν μια τρομερή ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε την εξειδίκευσή μας στις υποθαλάσσιες κατασκευές για να συμβάλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος», προσθέτει.
Πράγματι, η εταιρεία αγκάλιασε την ιδέα και, το 2016, με την πολύτιμη βοήθεια του Ιδρύματος του Πρίγκιπα Αλβέρτου ΙΙ του Μονακό, η Boskalis κατασκεύασε έξι πιλοτικές κατασκευές τεχνητών υφάλων, χρησιμοποιώντας άμμο και τρισδιάστατους εκτυπωτές. Προηγήθηκε εντατική έρευνα ώστε οι κατασκευές να μιμηθούν τις τοπικές ιδιαιτερότητες των υπαρχόντων κοραλλιών. Το δημιουργικό πρότζεκτ κίνησε το ενδιαφέρον και της τοπικής πανεπιστημιακής κοινότητας, και σύντομα δημιουργήθηκε μια σπάνια σύμπραξη βιομηχανίας, μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων και περιβαλλοντολογικά συνειδητοποιημένων φοιτητών που αφοσιώθηκε στη μελέτη και επιτήρηση του πειράματος.
Δύο χρόνια μετά, η θάλασσα του Λαρβότο όπου εγκαταστάθηκαν οι πειραματικοί τεχνητοί ύφαλοι έχει πραγματικά μεταμορφωθεί. «Τα αποτελέσματα που έχουμε παρατηρήσει μέχρι τώρα έχουν ξεπεράσει κάθε μας προσδοκία», αναφέρει ο Στίνπρινκ. «Κάθε είδους θαλάσσιας ζωής, από ανεμώνες μέχρι χέλια και χταπόδια, έχει αρχίσει να κατοικεί στους τεχνητούς υφάλους, και ο πληθυσμός των ψαριών που κολυμπά στην περιοχή έχει αυξηθεί εντυπωσιακά».
Περαιτέρω έρευνα
Η επιτυχία του πειράματος οδήγησε την Boskalis στο να ξεκινήσει περαιτέρω έρευνα όσον αφορά το σχήμα, το υλικό και την τεχνολογία κατασκευής των τρισδιάστατων τεχνητών υφάλων. «Οραματιζόμαστε το μικρό μας πείραμα να εμπνεύσει τον κόσμο και να εξελιχθεί σε ένα εργαλείο που θα σώσει τους θαλάσσιους βιότοπους σε κάθε γωνιά του πλανήτη – από τη Μεσόγειο μέχρι την Καραϊβική και τις θάλασσες της Νοτιοανατολικής Ασίας», προσθέτει ο υπεύθυνος προγραμμάτων Ερευνας και Ανάπτυξης της εταιρείας.
Πράγματι, παρόμοιες πρωτοβουλίες τρισδιάστατης εκτύπωσης έχουν ήδη αρχίσει να υιοθετούνται. Σε ένα νησάκι της Καραϊβικής, ο εγγονός του θρυλικού Γάλλου εξερευνητή Ζακ Κουστό, Φαμπιάν, καθοδηγεί μια αντίστοιχη προσπάθεια, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες της τοπικής θάλασσας. Ο αγαπητός παππούς του έχει πολλούς λόγους να είναι απογοητευμένος με την εξέλιξη της ανθρωπότητας – ωστόσο με την καινοτόμο ιδέα των τρισδιάστατων τεχνητών κοραλλιών έχει και ένα λόγο να είναι περήφανος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου